Mocht de conclusie van de Catalaanse premier zijn dat dat wel zo was, dan heeft hij tot donderdag 19 oktober uiterlijk 10 uur de tijd om deze onafhankelijkheidsverklaring in te trekken. Doet hij dat niet, dan start de Spaanse regering het proces om artikel 155 van de grondwet in werking te laten treden. Hiermee komt het bestuur van de Catalaanse regio weer onder Madrid. Dit grondwetsartikel is de meest drastische maatregel die Madrid kan nemen tegen het bestuur van een deelregio en is sinds het vaststellen van de Spaanse grondwet in 1978 nog niet eerder toegepast.
De Spaanse premier stelde het ultimatum woensdagmiddag in een brief gericht aan Puigdemont. Deze is hier te lezen. Impliciet zegt Rajoy hiermee dat het voor hem voldoende zou zijn wanneer Puigdemont toegeeft dat hij geen onafhankelijkheidsverklaring heeft uitgesproken. In de brief staat dat de Spaanse regering de Catalanen zekerheid wil geven en dat Madrid wel een dialoog wil starten maar alleen binnen de wettelijke kaders. Rajoy verwijt de regionale regering van Catalonië de beslissing van het constitutionele hof te hebben genegeerd. Daarbij zou Puigdemont gebruik gemaakt hebben van publieke bevoegdheden die aan hem zijn toevertrouwd om een vooropgestelde beslissing zonder democratische controle door te voeren. Dit is een aanval op de samenwerking die is vastgesteld in de grondwet.
Rajoy kreeg steun van Pedro Sanchez, partijleider van de Spaanse socialisten, om artikel 155 in werking te laten treden. Wel op voorwaarde dat de Spaanse regering dan binnen zes maanden de hervorming van de Spaanse grondwet zal aanpakken. Het is een historische overeenkomst tussen de twee partijen die van oudsher elkaars grootste rivalen zijn.
Puigdemont: ‘begrepen’
De enige reactie die tot nu toe van Carles Puigdemont op de ontvangst van de brief bekend is, is ‘begrepen’. Eerder stelde hij een ‘dialoog zonder voorwaarden’ voor. Hiertoe wil Puigdemont een onderhandelingstafel samenstellen met twee afgevaardigden van zijn Generalitat en twee personen die de landelijke regering vertegenwoordigen. Deze vier zouden dan een bemiddelaar moeten aanwijzen.
Reacties
De nationalistische partij PDeCAT gaf al aan dat het in gang zetten van artikel 155 ‘een enorme fout ‘ zou zijn. Carles Campuzano, afgevaardigde van deze partij in het Spaanse parlement zei dat het aanbod van Puigdemont tot dialoog wel eens de laatste mogelijkheid zou kunnen zijn tot een goede oplossing voor beide partijen. De leider van de linkse protestpartij Podemos, Pablo Iglesias zei in het debat woensdag in het Spaanse parlement tegen Rajoy; ‘Stop met Spanje kapot te maken’.