Hoogleraren politicologie Michael Albertus en Victor Menaldo van de universiteiten van Chicago en Washington beweren in het artikel getiteld ‘Why Are So Many Democracies Breaking Down?‘ dat er in Spanje, Italië, Polen en Hongarije sprake is van een ‘afbrokkelende democratie’.
Autoritair regime nooit helemaal weg geweest
Als uitleg voor dit fenomeen zeggen Albertus en Menaldo het volgende: ‘Ruim twee derde van de landen die pas na de Tweede Wereldoorlog de transitie naar een democratie heeft gemaakt, heeft dat gedaan volgens de normen van de grondwet van het autoritaire regime dat destijds nog niet helemaal verdwenen was. Democratieën ontstaan vaak als het autoritaire systeem nog niet helemaal uit beeld is. Omdat dat regime nog aanwezig is, krijgt de zogenaamde elite vanuit dat regime bepaalde economische en politieke rechten en voordelen.’
Teveel macht voor elite
De twee hoogleraren schrijven vervolgens dat deze elite daardoor de mogelijkheden heeft om mee te beslissen over onder andere het kiesstelsel, de mate van soevereiniteit, wettelijke onschendbaarheid, de rol van het leger in de politiek en het ontwerp van de grondwet.
In het artikel beschrijven de hoogleraren als laatste de belemmeringen voor het wijzigen van de rechtsvorm in landen die hun grondwet van het autoritaire regime hebben geërfd: ‘In deze “autoritaire grondwetten” kan pas iets veranderd worden als er sprake is van een meerderheidsdrempel. De elite die privileges vanuit vorige regimes heeft gekregen, gebruikt – of misbruikt – haar macht om het systeem naar eigen hand te kunnen zetten.’