Om het probleem van de bosbranden effectief aan te pakken, moeten er andere preventieve maatregelen worden genomen. Een daarvan is het weren en verwijderen uit het landschap in Noordoost-Spanje en op andere plekken in eht land van deze uitheemse boomsoort. De aanplant van de boom uit Australië begon circa vijftig jaar geleden voor papier- en houtproductie. Autochtone boomsoorten die veelal zeer brandbestendig zijn of na een brand relatief snel herstellen werden gekapt om plaats te maken voor grote eucalyptusplantages. De meeste daarvan zijn te vinden in Galicië met bijna 400.000 hectare. Daarna volgen Andalusië, Extremadura, Cantabrië, Asturië en het Baskenland.
Tussen 2008 en 2017 daalde het aantal bosbranden in Spanje met 41% dankzij beter functionerende bosbrand bestrijdingsdiensten, diverse wetswijzigingen en een bewustere bevolking. Wel neemt het aantal grote bosbranden weer toe. Dit zijn branden waarbij meer dan 500 ha in de as wordt gelegd. vaak gaat het om intens woedende vuren die moeilijk te bedwingen zijn, belangrijke ecosystemen vernietigen en het leven van mensen in gevaar brengen. In 2017 nam het aantal grote bosbranden toe met bijna 200% ten opzichte van tien jaar eerder. In Portugal brandde in 2017 440.000 hectare af. Vijf keer zoveel als de tien jaar ervoor.
In het noordoosten van Spanje en het noorden en midden van Portugal woedden in 2017 de meeste bosbranden. In Galicië vindt de helft van alle Spaanse bosbranden plaats.
Volgens het Wereld Natuur Fonds gaat het om een verontrustende situatie die niet zal veranderen zolang de huidige en verouderde aanpak niet wordt gewijzigd. ‘Het probleem is dat je grote bosbranden veroorzaakt door de klimaatveranderingen niet oplost door meer blusvliegtuigen in te zetten.’ De natuurorganisatie bracht onlangs het rapport ‘Het kruit uit het noordoosten’ uit. Hierin wordt aangetoond hoe kwetsbaar het gebied in het noordoosten van Spanje en het noorden van Portugal is voor brand.
De oplossing die het Wereld Natuur Fonds voorstelt bestaat uit drie onderdelen. Allereerst moet er een gezamenlijke Spaans/Portugese preventieve strategie komen om al verbrand gebied te herstellen en minder kwetsbaar te maken voor toekomstige branden.Ten tweede moet op juridisch vlak gezorgd worden dat aanstichters van brand beter te bestraffen zijn. In de praktijk lijken deze namelijk min of meer onschendbaar. Minder dan 10% van de brandstichters (bewust of door nalatigheid) wordt nu opgepakt. Het laatste onderdeel bestaat uit actie ondernemen tegen klimaatveranderingen.
Eucalyptus zeer brandbaar
Volgens het Wereld Natuur Fonds is de ruimtelijke ordening van de eucalyptusboom een kernkwestie bij het bestrijden van bosbranden. De uitheemse boomsoort heeft grote gebieden met inheemse bomen zoals eiken, kastanjes, Johannesbroodbomen en olijfbomen overgenomen. Momenteel bestaat 30% van de bossen in Galicië uit eucalyptusbomen. Milieugroepen waarschuwen al jaren voor de gevaren van de uiterst brandbare eucalyptusbomen. De plantages zorgen echter voor 32% van het hout voor papierproductie, dus zijn niet gemakkelijk te sluiten.
Het Wereld Natuur Fonds wil in elk geval in kaart brengen welke gebieden met eucalyptusbomen geen eigenaar hebben. Daar kunnen deze bomen dan vervangen worden door inheemse soorten die vuurbestendiger zijn of gebruikt worden als graasgebied voor vee of voor extensieve landbouw.
Samenwerking
Juan Carlos del Olmo, secretaris generaal van het Wereld Natuur Fonds, zegt dat Spanje en Portugal jaarlijks in een hel zullen veranderen als de manier waarop bosbranden bestreden worden niet verandert. Del Olmo zegt bovendien: ‘De klimaatverandering heeft nieuwe regels met zich meegebracht. Spanje en Portugal moeten daarom opnieuw naar het probleem kijken. Alleen met samenwerking, zullen wij deze uitdaging aan kunnen gaan.’