Cijfers onderbouwen het gevoel dat veel mensen in Spanje al langer hebben. De klimaatverandering is ook in dit land aangekomen en de gevolgen ervan liggen vooral in waarneembare hogere temperaturen. Het zomerseizoen duurt nu gemiddeld bijna vijf weken langer dan begin jaren tachtig. Ook zijn de zomers heter.
Deze conclusies komen uit het nieuwe rapport dat is opgesteld door het nationale Spaanse weerinstituut Aemet en het ministerie van Ecologische Transitie. Beide instituten leverden gegevens van het Open Data Climático project waarmee bewijs wordt verzameld voor de impact van de opwarming van de aarde op Spanje in de afgelopen veertig jaar.
Volgens het ministerie raken de veranderingen meer dan 32 miljoen mensen in Spanje. Deze mensen leven in regio’s waar de zomers nu al langer en heter zijn. Er was een concentratie van erg warme jaren in het afgelopen decennium en een toename van zogenoemde ’tropische nachten’, nachten met een minimumtemperatuur van 20 graden Celcius.
Minister Teresa Ribera onderstreepte de oorzaak van de klimaatverandering: de uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door menselijke activiteit. Ze wees erop dat de International Energy Agency heeft gewaarschuwd dat de uitstoot van CO2, het voornaamste broeikasgas – van de energie- en industriële sectoren in 2018 een nieuw record heeft bereikt.
Droge gebieden groeien
In het rapport wordt benadrukt dat het oppervlak in Spanje waar een semi-aride klimaat (warm en droog) de afgelopen vijftig jaar met 30.000 vierkante kilometer is toegenomen. Dat is hetzelfde oppervlakte als de regio Galicië inneemt.
De meest geraakte gebieden in dit opzicht liggen in Castilla-La Mancha, de Ebro-delta en Zuid-Oost Spanje. Dit zijn gebieden met klassieke of continentale Mediterrane klimaten die zijn veranderd in semi-aride plekken met minder neerslag.
De analyse is gebaseerd op cijfers die door 58 observatoria zijn verzameld. 52 daarvan liggen vlakbij provinciehoofdsteden en in de autonome steden Ceuta en Melilla in Noord-Afrika. Zes andere werden toegevoegd vanwege de specifieke historische relevantie van hun data.
Uit de analyse blijkt dat al minstens vijf jaar sinds 2011 bij 37 obervatoria ‘gemiddelde jaar temperaturen’ zijn gemeten die bij de 20 procent heetste hoorden van de referentieperiode. Het extreemste voorbeeld kwam van het observatorium op het vliegveld van Barcelona. Hier was het elk jaar sinds 2011 erg heet.
Voor alle vier seizoenen geldt dat de gemiddelde temperaturen hoger zijn gaan liggen. Hoewel de stijging sterker is in de lente en met name in de zomer. Zomers in Spanje worden langer en heter is een van de conclusies. Aemet definieert de zomer enkel op basis van de temperaturen. De zomer begint zodoende ook eerder. Volgens het observatorium in Madrid-Retiro begonnen de zomers daar in de jaren zeventig op 15 juli en eindigden op 16 september. Tegenwoordig is dat respectievelijk 11 juni en 22 september.
Middellandse Zee
Het oppervlaktewater van de Middellandse Zee werd ook geanalyseerd. De temperatuur hiervan steeg elke tien jaar met 0,34 graden Celcius sinds het begin van de jaren tachtig. Sinds 1993 is het globale zeeniveau met 3,4 millimeter per jaar gestegen.
‘Een steeds warmere Middellandse Zee heeft invloed op de kustregio’s en heeft een toename van tropische nachten tot gevolg’, zegt een woordvoerder van Aemet. ‘Die hete nachten hebben tot gevolg dat het moeilijker is om te slapen en dat heeft weer een impact op de gezondheid’. Een voorbeeld hiervan is Alicante, maar ook in Madrid komen tropische nachten voor vanwege het ‘hitte eiland effect’ dat wordt gecreëerd door gebouwen die de warmte vasthouden.
Hittegolven eerder in het jaar
De stijging van de temperaturen heeft ook tot gevolg dat de eerste hittegolven van het jaar zicht eerder aandienen, zegt Julio Díaz van de National School of Public Health, onderdeel van het Carlos III Gezondheidsinstituut in Madrid. Het is niet hetzelfde om een hittegolf in mei te hebben als in augustus.
Hoge temperaturen zijn slecht voor mensen die lijden aan hart- en vaatziekten, met name bij oudere mensen. De hitte doet eveneens het aantal doktersbezoeken van mensen met nierproblemen toenemen en mensen met neurodegeneratieve aandoeningen zoals Parkinson. Ook veroorzaakt het een toename in premature geboorten en laag geboortegewicht.
Aanpassen
De hitte wordt gerelateerd aan ongeveer 1.200 doden per jaar in Spanje. Dit getal kan oplopen tot 12.000 aan het einde van deze eeuw als er niets gebeurd. Het hangt er allemaal van af hoe mensen zich aanpassen, zegt Díaz. Zijn onderzoeksgroep bestudeerde het effect op stijgende temperaturen op het gecombineerde aantal van ziektecijfers en sterfgetallen. Voor elke extra graad temperatuur was er een stijging van 14 procent in 1983, maar slechts van 2 tot 3 procent in 2013. Dit toont aan dat mensen zich ook aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Dit gebeurt bijvoorbeeld met de installatie van meer airconditioning, het aanleggen van meer groenzones in steden of preventiemaatregelen bij risicogroepen.