De cacaoboom gedijt goed in tropische klimaten met een hoge luchtvochtigheid en warme temperaturen. Daarom wordt deze meestal geteeld rond de evenaar. Veel producenten van cacao zijn dan ook te vinden in West-Afrika, Zuidoost Azië en Latijns-Amerika. Met een klimaat dat niet aan deze klimatologische voorwaarden voldoet, is het voor de cacaoboom lastig om buiten tropische gebieden te groeien.
Achtergrond en historie van de cacaoboom
Het merendeel van de cacaobomen is te vinden in het Amazone-gebied in Ecuador waar cacao al meer dan 5.000 jaar geleden werd geconsumeerd en later werd geïntroduceerd in Midden-Amerika. De Maya’s en de Azteken gebruikten cacao in hun dagelijkse voedingspatroon totdat de Spanjaarden het continent overnamen en deze cacao introduceerden als chocola in Europa. De woorden cacao en chocolade zijn ook afgeleid van de inheemse volkeren; Nahuatl cacahuatl (water van cacao) en xocolatl (bitter water).
Historische pogingen tot teelt cacaoboom in Spanje
Tot op heden zijn er in Spanje diverse pogingen gedaan om de omstandigheden zo de krijgen dat er cacaobomen kunnen worden geteeld. Zo werd in de Conversaciones Históricas Malagueñas van 1789 gesproken over het werk van de geestelijke Cecilio García de la Leña dat er een cacaoboom was geplant op het landgoed van San Isidro de la Vega de Pedro de Ortega in Malaga. Hoever García de la Leña is gekomen in zijn poging tot het laten groeien van een cacaoboom is niet bekend. Ook in de Memoria acerca de la Aclimatación de Plantas Ecsóticas van Pablo Boutelou staat beschreven dat er tussen 1830 en 1832 een poging is geweest om cacaobomen in Malaga te planten maar de lagere temperaturen in de winter hebben ervoor gezorgd dat de boom niet kon groeien.
Nieuwe pogingen teelt cacaobomen in Andalusië
Na deze pogingen in het verleden worden nu opnieuw de mogelijkheden onderzocht in het Instituto de Hortofruticultura Subtropical y Mediterránea la Mayora in samenwerking met Despensa de Palacio de Estepa tot het telen van cacaobomen. Om dit te laten slagen zijn er twee problemen waarvoor een oplossing moet worden gevonden.
Geen structureel tropisch klimaat
Het eerste (voor de hand liggende) probleem is dat er in Spanje wel sprake is van een tropisch klimaat, maar dit is niet het gehele jaar de situatie. De cacaoboom kan niet tegen een klimaat waarbij temperaturen tot onder de 15 graden dalen. In Spanje kan dat vooral in de winter het geval zijn. Tijdens de onderzoeken worden de verschillende bestanddelen van de zaden van de cacaoboom getest in diverse soorten kassen. Tot op heden hebben de planten de eerste winter overleefd en een aantal planten zijn verder gebloeid.
Bestuiving door insecten
Het tweede probleem is dat de cacaoboom een entomofiele – door bestuiving van insecten – soort is en dat het daarom noodzakelijk is om te onderzoeken welk soort insecten binnen Europa zich zo kunnen aanpassen dat ze de bloemen van de cacaoboom bestuiven. Om ervoor te zorgen dat de vruchten van de cacaoboom later uit zullen groeien tot fruit wordt een poging gedaan tot handmatige bestuiving. De eerste resultaten laten op dit moment zien dat handmatige bestuiving en de ontwikkeling van de vrucht mogelijk zijn en nu is het wachten op het rijpen van de vrucht om de smaak en de kwaliteit verder te kunnen testen.
Voorlopig zijn er nog enkele jaren nodig om straks te kunnen genieten van chocolade geproduceerd van cacao uit Spanje. Toch zijn onderzoekers optimistisch gestemd gezien de eerder behaalde successen met avocado, chirimoya, mango, pitaya, lychee, longan, carambola, koffie en andere tropische soorten die nu ook in Andalusië en op de Canarische eilanden groeien.