‘Niemand komt aan de Canarische wateren’, zo reageerde deze week de president van de Canarische Eilanden, Ángel Víctor Torres, op de pretenties van Marokko om met de nieuwe afbakening van de grenzen op zee water voor de kust van de Spaanse eilanden te annexeren.
‘In strijd met internationaal recht’
Torres wees op het feit dat de twee aangenomen wetten in strijd zijn met het internationaal recht en direct Spanje raken omdat de nieuwe zeegrenzen een deel van de Atlantische Oceaan overlappen dat ook door Spanje wordt opgeëist. Het conflict gaat over de bronnen onder dat water.
EEZ en continentaal plat
‘Geen van beide landen heeft op officiële wijze zijn maritieme grenzen beperkt’, zo legt Nicolás Navarro, professor Internationaal Recht aan de universiteit van Las Palmas uit in de krant 20Minutos. Er is namelijk een gebied van circa 22 kilometer waarvan de soevereiniteit aan beide landen toebehoort. Het probleem ligt echter niet hier maar in de exclusieve economische zone (EEZ) of ook het continentaal plat, het gedeelte van een continent dat onder water staat.
Elk land kan een EEZ vestigen. Dat is een gebied dat zich tot 200 zeemijl (370,4 km) buiten de kust van een staat uitstrekt. Binnen deze zone heeft deze staat een aantal rechten, zoals het recht op exploitatie van de aanwezige grondstoffen, het recht op visserij en recht op wetenschappelijk onderzoek. Elk land kan bovendien zijn continentaal plat – de bodem en zeebodem – uitbreiden tot 350 mijl als daar ruimte voor is.
Volgens Navarro is het probleem dat er niet zo veel continentaal plat voor elk land is, dus hebben de internationale autoriteiten het laatste woord, na onderhandelingen tussen de betreffende landen.
Geen definitieve mediaan
Spanje en Marokko hebben tussen de Canarische eilanden en Marokko een mediaan vastgesteld die beide gebieden op zee voorlopig beperkt, maar deze is niet definitief vastgesteld. Navarro legt uit dat er een ‘voorlopige regel uit 2003 is waarbij een mediaan is vastgesteld van de Westelijke Sahara tot het noorden, maar deze heeft geen definitief karakter en loopt niet vooruit op wat er in de toekomst gebeurt’.
‘Principe van billijkheid’
Nu blijkt Marokko het niet eens te zijn met de definitie van de huidige mediaan. Minister Nasser Bourita van Buitenlandse zaken, Afrikaanse samenwerking en Marokkanen in het buitenland stelt dat ‘als een 750 kilometer kust heeft en de ander 10 kilometer, dan kan die mediaan niet worden toegepast. Hier ontstaat het principe van billijkheid.’ Eerder gaf de Marokkaanse minister aan dat de wijzigingen gerechtvaardigd worden door politieke, juridische, economische en technische factoren. ‘Het is in de eerste plaats een strategische en soevereine keuze, gebaseerd op de legitieme rechten van Marokko en op basis van relevante rechtsgrondslagen.’, aldus Nasser Bourita.
Unilateraal besluit
In 2014 vroeg Spanje al aan de VN om in het zuiden en westen zijn continentaal plat tot 350 mijl uit te breiden. Het land ontving geen antwoord, mogelijk vanwege de complexiteit van het vraagstuk dat behandeld moet worden door een speciale commissie van de Verenigde Naties. Nu heeft Marokko unilateraal besloten tot een uitbreiding en dit doet in Spanje en met name op de Canarische eilanden de alarmbellen rinkelen.
Spanje zal zich verzetten
Nadat Marokko de twee wetten in december al goedkeurde, nam de Spaanse waarnemend minister van Defensie, Margarita Robles contact op met de Marokkaanse regering om te waarschuwen dat Spanje zich zal verzetten tegen de wijziging van de zeegrenzen waarover tussen beide landen geen overeenstemming is.
‘Spanje moet deze door Marokko goedgekeurde afbakening krachtig afwijzen’, zegt Navarro in 20Minutos. ‘Niet alleen vanwege de Canarische wateren maar ook vanwege de inmenging in de Westelijke Sahara, waarmee de Marokkaanse regering haar bezetting daar wil verstevigen terwijl dit gebied valt onder internationale bevoegdheden, zodat het de Verenigde Naties zijn die over het vraagstuk hier moeten oordelen.
Op dit moment heeft het initiatief van Marokko geen internationale steun zolang er geen akkoord is met de landen die het ook betreft. Mocht er in de nabije toekomst geen overeenstemming komen tussen Spanje en Marokko, dan kan Spanje zich wenden tot het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.