Wilde zwijnen in Catalaanse steden, pauwen in Madrid, een zeehond in San Sebastián en Spaanse steenbokken op het plein van Chinchilla…allemaal kwamen ze in de afgelopen dagen voorbij op de sociale media. Sinds op 14 maart in Spanje de noodtoestand is afgekondigd, wagen diersoorten die zich normaal gesproken verborgen houden zich aan een kijkje in de lege stad.
Volgens deskundigen is de huidige lockdown van Spanje een goede gelegenheid om te observeren hoe wilde diersoorten zich ontwikkelen bij een minimale aanwezigheid van de mens. Waar tot dusver alleen hypothesen geformuleerd konden worden, doet zich nu een uitgelezen kans voor om de situatie zonder menselijke aanwezigheid te onderzoeken. Volgens Gerardo Baguena, voorzitter van de Spaanse Vereniging voor Bescherming van de Lammergier, is er nu al sprake van een positief effect van de quarantaine op deze met uitsterven bedreigde roofvogel. “Er zijn nu geen bergbeklimmers, geen paragliders, geen helikopters, helemaal niks. Alleen al in de Pyreneeën zijn er in de afgelopen 25 jaar niet meer zo veel lammergieren gesignaleerd als nu”, aldus Baguena.
Ook Ángel Sánchez, directeur van de Nationale Vrijwilligersvereniging voor Observatie van de Iberische Wolf, vertelt dat de wolf nu steeds vaker gezien wordt in groene gebieden waar voorheen veel mensen naartoe trokken. Sánchez hoopt dat het wegblijven van mensen in dit leefgebied een positief effect zal hebben op de voortplanting van de Iberische wolf. Datzelfde geldt ook voor de wilde kat en de havikarend. Tegelijkertijd kan de coronacrisis later weer een negatief effect hebben, zoals dat ook het geval was tijdens de economische crisis van 2008, toen veel mensen werkloos werden en daardoor meer tijd hadden waardoor er onder andere meer gejaagd werd op vogels als patrijzen.
Te kort voor optimisme
Voorzitter van de Spaanse Vereniging voor de Bruine Beer, Guillermo Palomero is iets minder optimistisch over het positieve effect van de lockdown op de dierenwereld. Hij is van mening dat een periode van drie of vier maanden te kort is om verandering van gedrag te kunnen bestuderen. Afgelopen dinsdag ging een video viraal waarop een jonge beer te zien is die ’s nachts door de straten van Ventanueva (Asturias) kuiert. Volgens Palomero is dit niet een gebruikelijke gedraging van dit dier, maar aan de andere kant ook weer niet heel uitzonderlijk. De jonge dieren trekken naar de stad op zoek naar vuilcontainers die openstaan en niet regelmatig worden geleegd.
De Spaanse vereniging Ecourbe die zich inzet voor de stedelijke leefomgeving, is een project gestart waarin stedelingen is gevraagd foto’s of video-opnames delen van vogels die zij gedurende de quarantaine hebben gespot. Zo is er onder andere een wilde eend gefotografeerd in tuinen en op rotondes in Sevilla. Ook onderzoekt Ecourbe of zich een gedragsverandering gaat voordoen bij diersoorten die afhankelijk zijn van mensen zoals de mus, en of het luidere vogelgezang sinds de aanvang van de quarantaine een gevolg is van de aanzienlijke verminderde akoestische vervuiling of dat er een andere reden voor het vogelgezang is.
Francisco García van Grupo de Seguimiento de la Biodiversidad, verbonden aan de Complutense Universiteit van Madrid, brengt de quarantaine door met een telescoop op zijn terras, vlakbij stadpark Casa de Campo in de Spaanse hoofdstad. Hij zag al sperwers, een havik, dwergarenden en aalscholvers voorbijkomen en observeerde hoe een torenvalk, die een nest had gebouwd in een bloempot onder zijn slaapkamer, een duif oppeuzelt op het balkon van de overburen.