Rond de piek van de coronaepidemie was het in Spanje het belangrijkste streven om zoveel mogelijk tijd te rekken voordat de ic’s zouden overlopen en het personeel, de materialen en de apparatuur uitgeput zou raken. Nu deze piek voorbij is, is het uitvoeren van contactonderzoek een van de voornaamste instrumenten om nieuwe besmettingshaarden onder controle te houden.
Daar laat de Spaanse overheid volgens de krant El País een steek vallen, want nog niet de helft van het aantal mensen dat nodig is voor het uitvoeren van deze contactonderzoeken is daar momenteel mee bezig. Volgens gegevens die El País van de autonome regio’s kreeg en volgens de internationale aanbeveling zouden er in Spanje 8,5 duizend mensen bezig moeten zijn met contactonderzoek, in werkelijkheid zijn dat er momenteel niet meer dan ruim 3,5 duizend. Dat komt erop neer dat nu gemiddeld één contactonderzoeker per 12 duizend inwoners onderzoek uitvoert, terwijl dat er één op de 5,5 duizend zou moeten zijn. In Duitsland is zelfs één contactonderzoeker per 4000 inwoners geadviseerd. Dat is drie keer zoveel als momenteel in Spanje het geval is.
Met name in Madrid en Catalonië te weinig contactonderzoek
De verdeling van het aantal contactonderzoekers over de autonome regio’s is niet gelijk. Zo hebben de regio’s Madrid, Catalonië en Asturië minder dan één onderzoeker per 30 duizend inwoners. Dat is zes tot zeven keer minder dan internationaal wordt aanbevolen. Met name in Madrid en Catalonië is dit zorgwekkend, gezien de grote stedelijke gebieden in deze regio’s, waar de kans op verspreiding van het virus aanzienlijk groter is.
‘Enkele regio’s hebben versterking nodig’
In het preventieplan ter voorkoming van een nieuwe noodtoestand dat afgelopen week door het ministerie van Volksgezondheid werd gepubliceerd, worden geen concrete aantallen genoemd voor het inzetten van contactonderzoekers. Er is alleen gesteld dat iedere regio over “voldoende capaciteit” moet beschikken om deze werkzaamheden uit te voeren. Fernando Simón, directeur van het coronacrisiscentrum, heeft laten weten dat het vaststellen van een concreet aantal contactonderzoekers zinloos is omdat er, onder andere, grote demografische en epidemiologische verschillen zijn tussen de autonome regio’s. Afgelopen donderdag liet Simón nog weten dat de meeste regio’s over voldoende contactonderzoekers beschikken, maar dat in enkele regio’s nog versterking nodig is. Op de vraag van El País welke regio’s dat zijn, wilde Simón geen antwoord geven.
Pedro Gullón van de Spaanse Vereniging voor Epidemiologie geeft aan dat de regio Madrid 50 miljoen euro gaat investeren in een ziekenhuis voor pandemieën, terwijl met één tiende deel van die investering voldoende mensen aan het werk kunnen worden gezet om alle nodige contactonderzoeken uit te voeren, een van de effectiefste maatregelen om een pandemie onder controle te houden.
Wat doet een contactonderzoeker?
Idealiter wordt het contactonderzoek uitgevoerd door een epidemioloog, maar ook andere zorgmedewerkers kunnen het onderzoek uitvoeren. Zodra iemand een positief testresultaat op het coronavirus heeft gekregen, neemt de contactonderzoeker telefonisch contact op. Tijdens dit gesprek wordt een lijst gemaakt van alle mensen waarmee de besmette persoon in nauw contact is geweest vanaf drie of vier dagen voordat de eerste symptomen zich openbaarden. Met al deze mensen wordt contact opgenomen, er wordt een test bij ze afgenomen en ze worden in quarantaine geplaatst. Bij een positief testresultaat wordt ook bij deze mensen weer verder contactonderzoek gedaan. Als dit zich voordoet, dus als een persoon van de contactenlijst ook positief test, dan wordt gesproken van een besmettingshaard. Is dat niet het geval, dan gaat het om een geïsoleerd geval.
Dagelijks kan een contactonderzoeker zo’n drie tot vier nieuwe besmettingsgevallen onderzoeken. Gemiddeld worden per besmette persoon vier contacten nagegaan, nagenoeg altijd binnen de familiekring of directe omgeving. De komst van een app, die automatisch registreert met wie er gedurende meer dan 10 minuten contact is geweest, kan ook besmettingen buiten de directe familie- of vriendenkring opsporen. De verwachting is dat deze app in Spanje niet voor september in gebruik kan worden genomen.