Op 27 september ondertekende de president van de Catalaanse regering Artur Mas de Wet op raadpleging, waarmee hij de weg naar een referendum over onafhankelijkheid van Catalonië dacht te openen. De centrale overheid, onder leiding van Rajoy, tekende hiertegen beroep aan bij het Constitutioneel Hof, dat begin oktober oordeelde dat zowel de campagnes als het referendum zelf opgeschort moeten worden totdat de opperrechters een definitief oordeel hebben geveld.
Artikel 43 biedt alternatief
Omdat de Catalaanse overheid niet ongrondwettelijk wil handelen, ziet ze af van het voorgenomen referendum op 9 november. Niet alle artikelen van de Wet op raadpleging zijn aangevochten door Rajoy. Daarom baseert Mas zich nu op die artikelen die een volksraadpleging wel toestaan. Artikel 43 voorziet in drie mogelijkheden om burgers mee te laten praten (proceso de participación ciudadana): opiniepeilingen, openbare zittingen en deelname aan forums. Voorwaarde hierbij is wel dat het uitsluitend gaat om zaken die binnen de invloedsfeer van de autonome regio vallen.
Mas stelt daarom voor het grootste deel van de Wet op raadpleging los te laten en te focussen op artikel 43. Hoe hij dit concreet wil uitvoeren laat hij nog in het midden. Wel wijst hij erop dat het geen drama is dat 9N niet doorgaat, omdat de Catalanen hun stem toch kunnen laten horen. De centrale overheid kan dergelijke volksraadplegingen namelijk niet aanvechten.
Verhitte gemoederen
Mas hoopte op steun van de andere politieke partijen die een Catalaanse onafhankelijkheid nastreven, maar stuitte op veel weerstand. De afgelopen dagen zijn uitvoerige besprekingen geweest met ERC, ICV-EUiA en CUP, die tot nu toe de premier gesteund hebben. Nu zijn ze echter openlijk en fel tegen, omdat er bij geen van voorgestelde mogelijkheden daadwerkelijke stembussen geplaatst worden.
Als teken van ongenoegen verlieten enkele politici van ICV, CiU en CUP het overleg voortijdig. Zij lieten weten dat ze een ander plan hebben voorgesteld en roepen 9 november uit tot dag van protest om het Catalaanse stemrecht op te eisen.
Mas probeerde nog ze over de streep te trekken met de mededeling dat zijn voorstel het gebruik van stembussen niet hoeft uit te sluiten. Enkele van zijn medestanders voor onafhankelijkheid opperden dat stembussen eventueel bemand konden worden door vrijwilligers, zodat het geen overtreding van de Catalaanse overheid betreft en hiermee de uitspraak van het Constitutioneel Hof omzeild wordt.
Concrete uitvoering
Mas zal later vandaag uitleggen wat zijn voorstel concreet inhoudt. Er bestaat grote twijfel of dit de weg naar de voorgenomen verkiezingen omtrent onafhankelijk opnieuw kan openen. Het zal in elk geval lastig worden een en ander op korte termijn uit te voeren.