Het klopt dat op dinsdag 14 februari Jorge Moragas (de staf-chef van de minister-president) een rapport van de regering over bedreigingen voor de nationale veiligheid zal presenteren aan het Spaanse parlement. Het gaat om een rapport dat jaarlijks wordt geactualiseerd en een compleet overzicht biedt van de risico’s en bedreigingen voor de Spaanse veiligheid. Het rapport bevat 180 pagina’s en de belangrijkste conclusie is volgens de krant Expansion.com dat er sprake is van een verhoogde activiteit van enkele buitenlandse inlichtingendiensten om Spaanse burgers te recruteren die werk doen dat voor hen interessant kan zijn of zich toegang te verschaffen tot instellingen of personen die gerelateerd zijn aan internationale instellingen zoals de EU of de NATO.
Sleutelrol
Over terreurdreiging stelt het rapport dat het ‘internet een sleutelrol blijft spelen bij de activiteiten die het jihadisme in Spanje onderneemt. Dit gaat van het recruteren en indoctrineren van militanten tot het aanzetten of organiseren van terroristische acties op nationaal grondgebied.’
Vertalers Spaans
De Islamitische Staat zou volgens het rapport sinds de zomer campagne voeren om vertalers Spaans aan te trekken. Ook zouden diverse persberichten in het Spaans zijn verspreid of video’s gepubliceerd met Spaanse ondertiteling. Dit zou kunnen duiden op het toegenomen belang van de IS om Spaans sprekende strijders aan te trekken.
Teruggekeerde jihad-strijders
Net als andere jaren worden geradicaliseerde individuen in Spanje gerecruteerd en overgebracht naar conflictgebieden in met name Syrië en Irak, waar volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken in 2016 200 strijders vanuit Spanje aankwamen. In 2016 werden 25 teruggekeerde strijders opgepakt. In het rapport wordt in dit verband gewaarschuwd over het vrij verkeer van personen binnen Europa op basis van het Schengen-verdrag.
Spaanse media hierover
El País schrijft over hetzelfde rapport en stipt met betrekking tot de terreurdreiging van IS dezelfde zaken aan als Expansion. Het rapport behandelt verder nog de mate waarin de nationale veiligheid in het geding is door cyberaanvallen. In 2016 zijn er 21.000 incidenten geweest. Dat is een toename van 15% ten opzichte van 2015. Ook wordt gesproken over de sterk verminderde dreiging afkomstig van de terreurgroep ETA, die zover ontmanteld is dat de groep ‘een groot deel van de organisationele en operationele capaciteit heeft verloren’.
Directe dreiging Costa’s?
Nergens in de Spaanse media is vooralsnog te lezen over een directe, actuele dreiging van de IS gericht op de Spaanse, toeristische kusten. Alleen Engelse kranten zoals Daily Mail en Olive Press gaan hier uitgebreid op in. Laatstgenoemde website citeert een voormalige inspecteur die onderzoek deed naar de aanslagen in Londen in juli 2005 en die stelt ‘dat het erg mogelijk is dat er een aanslag in Spanje kan komen’ en ‘wanneer je erover nadenkt, is Spanje een van de weinige landen in Europa die recent geen grote aanval heeft gehad’.
Nederlandse kranten
In Nederland kopt de Telegraaf groot dat ‘IS heeft mogelijk Spaanse costa in vizier’. De Dagelijkse Standaard doet er nog een schepje bovenop en stelt dat de IS ‘de costa’s een geschikte locatie vinden voor dood, verderf, aanslagen en bloed. Zo rapporteert in ieder geval de Spaanse overheid’, en linkt deze stelling naar het artikel in de Telegraaf. Deze artikelen worden flink gedeeld door mensen op de sociale media, zodat men de angst voor aanslagen flink voedt gebaseerd op onvolledige of uit zijn verband getrokken informatie.
IS claimt al tijden op internet Al-Andalus
Het is niets nieuws dat IS vorig jaar diverse malen video’s heeft verspreid waarin wordt verwezen naar dat de organisatie Al-Andalus (het gedeelte van Spanje dat tussen de achtste en vijftiende eeuw door Arabieren werd overheerst) terug wil. Ook zijn er op andere manieren vanuit de jihadistische organisatie op internet bedreigingen geuit richting Spanje. Net zoals dat gebeurt richting andere landen in Europa.
Geen directe dreiging Spaanse kusten in rapport
Wat de hierboven genoemde media hier echter doen is die zaken onterecht in direct verband brengen met de conclusies uit het officiële Spaanse overheidsrapport. Geen enkel land heeft zijn reisadviezen richting Spanje aangepast en in Spanje geldt nog altijd terreurniveau 4. Dit is de op een na hoogste staat van paraatheid in het land. In Italië en Frankrijk wordt terreurniveau 2 aangehouden. Nederland en België 3 en het Verenigd Koninkrijk en Denemarken hanteren net als Spanje niveau 4. In Duitsland is het terreurniveau ‘verhoogd’.
Risico altijd aanwezig
De ervaring heeft helaas geleerd dat het risico op een terroristische aanslag altijd en overal aanwezig is. De Spaanse veiligheidsdiensten zijn doorlopend actief en regelmatig verschijnen er berichten in de krant dat er weer jihadisten zijn opgepakt.
In december 2015 werd een website en telefoonnummer opgericht waar burgers verdachte zaken kunnen melden. Hier kwamen dit jaar 2.700 berichten binnen waarvan 37 procent als interessant of waardevol is beschouwd. In 2016 vonden 36 politie-operaties plaats tegen jihadisten in Spanje met 69 arrestaties.
Vorige week werd nog een Marokkaanse box-trainer in San Sebastian gearresteerd die aan het hoofd zou staan van een rekruteringscel die jihadisten via Turkije naar Syrië en Irak zou sturen.