Afgelopen dinsdag maakte de Baskische regiopresident Iñigo Urkullu de unilaterale en onvoorwaardelijke ontwapening van de ETA bekend aan de Spaanse president Mariano Rajoy. In het overleg maakte Urkullu duidelijk dat problemen uit het verleden zich niet moeten herhalen. Hierbij doelde hij op het verzoek van Rajoy aan de Franse autoriteiten om de druk op de ETA te vergroten, op cruciale momenten van het onderhandelingsproces. Ondanks dat de president geen toezeggingen deed, was zijn houding tegenover de boodschap van Urkullu positief.
Inzet intermediairs
Het bericht dat de ETA haar wapens in zal leveren werd door intermediair Jean Noel Etcheverry, een milieuactivist, gepubliceerd in de Franse krant Le Monde: “De ETA heeft ons de verantwoordelijkheid gegeven voor de inname van de wapens en op 8 april zal een volledige ontwapening een feit zijn”. Het is voor het eerst dat de ETA een bericht bekend maakt via een intermediair. Deskundige bronnen melden dat de ontwapening “geen problemen met zich mee zal brengen”.
Ontwapeningsproces
Het proces om alle wapens in te leveren begon met de aanhouding van vijf intermediairs, waaronder Etcheverry, op 16 december van het vorig jaar. Op die dag filmden zij een poging om wapens uit het depot te halen teneinde deze over te dragen aan de autoriteiten. Dit werd door de Spaanse en Franse autoriteiten echter niet positief opgevat en leidde tot een aanhouding. Een gedeelte van de wapens werd door de Franse politie in beslag genomen. Nu komt de ETA dus via intermediairs met een andere strategie voor de ontwapening om te voorkomen dat alle wapens door de politie in beslag worden genomen.
Symbolisch einde
De ontwapening is voornamelijk symbolisch; het wapendepot was al flink gereduceerd en al meer dan vijf jaar niet meer in gebruik. Officiële bronnen melden dat er nog ongeveer 280 wapens in het depot zijn.
Mislukte onderhandelingen
Na het staakt-het-vuren van een aantal jaar geleden, probeerde de ETA met het inleveren van hun wapens als inzet, te onderhandelen met de Spaanse regering. In ruil voor de wapens zouden ETA-gevangenen in Spanje hun straf mogen uitzitten in plaats van in het buitenland. Dit werd echter geen succes en een groep representanten werd in Noorwegen vastgehouden. De Spaanse en Franse regeringen wilden niet meewerken aan een onderhandeling met de terroristische beweging.
Uiteindelijk leidde dit tot een strategieverandering van de ETA die intermediairs ging inzetten om toch tot ontwapening te komen. Honderden vrijwilligers zetten zich nu in om dit proces tot een goed einde te brengen. Een belangrijke rol bij deze strategiewijziging speelde de linkse nationalistische groepering ‘abertzale’. Zij oefende druk uit om zo snel mogelijk een einde te maken aan het terrorisme.