Hiertoe heeft de regioregering al een wet voorbereid die in werking treedt zodra de overheid in Madrid de hakken in het zand zet met betrekking tot de organisatie van een referendum over onafhankelijkheid in de regio. Dan kunnen onmiddellijk alle stappen geactiveerd worden die nodig zijn om als onafhankelijke staat zonder Spanje verder te gaan. Desondanks staat er wel een referendum gepland voor september of oktober dit jaar waarin Catalanen zich over dit heikele onderwerp kunnen uitspreken.
Voorlopige Catalaanse grondwet
Dat dit zo is, blijkt uit een geheim wetsvoorstel dat in de maak is en waarop de Spaanse krant El País de hand heeft weten te leggen. Het document dient als een voorlopige Catalaanse grondwet die, zo blijkt volgens El País uit de tekst, van kracht zal zijn gedurende de twee maanden die het regioparlement nodig heeft om het proces te voltooien dat van Catalonië een parlementaire republiek maakt.
‘Als de Spaanse staat effectief het houden van een referendum tegengaat en het regionale parlement een dergelijke belemmering constateert, treedt deze wet direct in werking, zo staat te lezen in het wetsvoorstel volgens El País.
Ramkoers
Catalonië is al maanden, zoniet jaren op ramkoers met de centrale PP-regering in Madrid vanwege diens weigering om een stemming onder de Catalanen over hun toekomst door te laten gaan. Madrid is uitdrukkelijk tegen een dergelijk referendum en zegt dat het illegaal is op basis van de Spaanse grondwet.
Eerder referendum
Catalonië probeerde in 2014 ook al een dergelijk referendum te houden en dit werd uitdrukkelijk door Madrid verboden. Het referendum ging toch door en dat resulteerde erin dat het illegaal werd verklaard door het Spaanse grondwettelijk hof en dat enkele regionale politici, waaronder de voormalige Catalaanse premier Artur Mas, werden aangeklaagd op basis van ‘ongehoorzaamheid en plichtsverzuim’ wat kan resulteren in tien jaar schorsing uit het publieke ambt.
Uit de niet-bindende stemming onder de Catalanen concludeerden de voorstanders van onafhankelijkheid dat er een grote overwinning was behaald voor hun standpunt. Uiteindelijk brachten twee miljoen van de 5,5 miljoen stemgerechtigde Catalanen hun stem uit. Een grote meerderheid hiervan was voorstander van een Catalaanse soevereine staat. Er kwam veel kritiek vanuit Spanje over de volksraadpleging. Tegenstanders zagen geen enkele overtuiging in de uitslag die slechts de mening van een fractie van het Catalaanse volk weergaf.
Geen weg terug
Spanningen binnen het pro-onafhankelijkheidskamp leidden tot een concurrentiestrijd tussen sleutelfiguren om te zien wie het verst kon gaan in de plannen om los te breken. Deze strijd versnelde de reis, die eigenlijk geen weg terug meer kent. Een tiental personen, onder leiding van de voormalige vice-president van het regionale grondwettelijke hof, Carles Pi i-Sunyer, ontwierpen daarop de huidige roadmap voor het losbreken van Catalonië.
Retorisch
In de tekst is te lezen dat de recente acties van de betrokken politici, waaronder de huidige premier Carles Puigdemont, in Madrid om de centrale regering ervan te overtuigen dat de stemming door moet gaan en Rajoy’s uitnodiging aan de Catalaanse premier om naar het parlement te komen om het onderwerp te bespreken, vooral retorische gebaren zijn en op geen enkele manier serieus ingaan op de ernstige institutionele uitdaging die voor ze ligt.
In de tekst van het wetsvoorstel wordt ingegaan op zaken als: ‘wie zou een Catalaanse burger zijn, hoe wordt het mogelijk de Catalaanse nationaliteit te verkrijgen en wat gebeurt er met ambtenaren die op dit moment in Catalonië werkzaam zijn voor de overheid in Madrid etcetera.
De pro-onafhankelijkheidsgroep binnen het regionale parlement heeft al een hervorming goedgekeurd waarmee de tekst snel goedgekeurd kan worden. Binnen 48 uur en zonder een kans voor de oppositie om daarop te reageren zou onafhankelijkheid uitgeroepen kunnen worden.
De auteurs van de tekst negeren volgens El Pais wel juridische en materiële elementen die van enorme invloed en complexiteit zijn, zoals of de nieuwe Catalaanse republiek onderdeel zal blijven van Europa, of in hoeverre uitkeringen en pensioenen voor de Catalanen afkomstig uit de staatskas gegarandeerd zijn of dat alle belasting en boetes voor het niet betalen daarvan onder de verantwoordelijhkheid van de regionale regering vallen.
De auteurs van de tekst redeneren dat geen van deze kwesties inbreuk zal maken op de wet, omdat, zoals het tweede artikel luidt: ‘de nationale soevereiniteit bij de bevolking van Catalonië ligt, van waaruit alle bevoegdheden van de staat voortvloeien.’