Waar het vroeger nog ging om periodes van waterschaarste op concrete punten in Andalusië of Castilië- La Mancha is het nu langzaamaan een probleem in het hele Iberische Schiereiland aan het worden, van Asturias, Navarra via Castilla y León tot aan Murcia in het zuiden. Spanje beleeft al het vijfde opeenvolgende jaar van droogte. Dit maakt de situatie van veel wateropslagplaatsen zoals grote tanks of stuwmeren onhoudbaar. Het gebrek aan drinkwater wordt zo een algemeen probleem voor de volksgezondheid.
Fuente de Piedra
Zo zit het dorpje Fuente de Piedra in het noorden van de provincie Málaga zonder water. ‘Dit heb ik van mijn leven nog niet gezien’, aldus burgemeester Paco Hidalgo. De situatie is hier kritiek, net als in naburige dorpen als Casariche, La Roda de Andalucía of Campillos. In het laatste dorp wonen 20.000 mensen. Het regent niet en de waterbronnen zijn overgeëxploiteerd. Men ziet geen oplossing op zowel korte als middellange termijn. Wel wordt door de regionale regering van Andalusië gekeken of er water overgeheveld kan worden van het stuwmeer Iznájar in Córdoba naar dit gedeelte van Andalusië, maar voordat zoiets is gerealiseerd is men minstens vijf jaar verder. In Campillos moest al in het voorjaar 70.000 liter extra water aangevoerd worden. Daar wordt de watertoevoer ’s nachts al afgesloten.
Andere delen in Andalusië
In Andalusië gaat het niet alleen om de provincie Málaga. Ook in grote delen van Sevilla, Granada en Almería is de situatie nijpend. Die wordt ook niet opgelost door een beetje regen de komende tijd. ‘De laatste jaren was de totale hoeveelheid regen die viel gelijk, alleen is die minder gelijk verdeeld’, zegt Inmaculada Cuenca, algemeen directeur Infrastructuur en Exploitatie Water van de Junta de Andalucía. Er zijn meer stortregens, maar het water daarvan gaat grotendeels verloren omdat de capaciteit om dat op te vangen onvoldoende is. ‘In het licht van deze realiteit is een goed en degelijk beleid en bewustzijn van het feit dat water een zeer fragiele bron is fundamenteel’, aldus Cuenca.
Beleid
Het probleem in bijvoorbeeld het geval van Fuente de Piedra is ook dat het waterbeleid in handen is van gemeentes en niet van de Junta. Het gaat om particuliere putten en opslagplaatsen, waardoor de situatie nog alarmerender wordt. Op het verbruik hiervan hebben autoriteiten geen enkele invloed. Mensen zijn zich er niet altijd bewust van dat je water niet ongelimiteerd kunt gebruiken om je land mee te besproeien, je terras schoon te spuiten of je zwembad mee te vullen. In veel gemeenten van minder dan 2.000 inwoners is het verbruik per persoon per dag 600 liter, terwijl dit in steden als Sevilla en Málaga niet boven de 180 liter per persoon per dag komt.
Kritieke week
De meest kritieke week van het jaar in dit opzicht is altijd de week rond half augustus. In de stad León in Noord-Spanje werd al 650.000 liter water gedistribueerd om negen gemeenten in de streek Bierzo van water te voorzien. Bronnen zijn hier praktisch opgedroogd. In Burgos werken drie tankwagens dag en nacht om water te leveren aan dertig gemeenten. Elke tankwagen heeft een capaciteit van meer dan 16.000 liter water. Het vooruitzicht is dat men minstens nog een maand zo door moet gaan, voordat er weer kans is op regen als de herfst zich aandient.
Ebro
Dat het voorjaar de warmste was in een halve eeuw heeft ook niet bijgedragen. De belangrijkste rivieren in Spanje bevinden zich op een alarmerend laag waterniveau. Zo bevindt de Ebro zich al in Navarra op een alarmerend laag peil volgens de regionale regering van die autonome regio. In Zaragoza beschouwt de Hydrografische Federatie van de Ebro de situatie eveneens al als ‘alarmerend’. Ook de stad Zamora waar de rivier de Duero doorheen stroomt maakt een extreme droogte mee. De gemeente heeft hier al een actieplan opgesteld waarmee het is verboden zwembaden te vullen, beperkingen worden opgelegd aan het besproeien van land en groenzones. De rivier is nauwelijks 30 centimeter diep in de stad. Dat is 15 procent van de maximale capaciteit.
Oviedo
Ook Oviedo bevindt zich al sinds juni in een alarmerende fase. Ook hier wordt het besproeien van land, tuinen en het schoonmaken van straten met water beperkt. De gemeente maakt nu gebruik van vier ondergrondse bronnen van de rivier Nalón. Iets dat enkel gebeurt in gevallen van extreme schaarste. Niet alle gemeenten beschikken over een dergelijk alternatief.
Overheveling Taag
Het stuwmeer van Entrepeñas in Guadalajara bevindt zich nu op slechts 11 procent van de maximale capaciteit. In deze regio zijn al 34 gemeenten voor hun watervoorziening afhankelijk van tankwagens. De situatie is hier kritiek. Er is onvoldoende water om in de minimale behoeften te voorzien van druk in de waterleidingen zodat er uberhaupt water uit de kraan kan stromen. Hier zijn mensen boos omdat ze zelf niet eens drinkwater hebben, maar hun rivier de Taag wel water levert aan andere gebieden in het Zuidoosten van het land. Water uit de Taag wordt overgeheveld naar de rivier de Segura die Murcia van water voorziet.
Hoop op regen
De enige hoop voor de door de droogte gedupeerde dorpen is dat het in de herfst en winter flink en langdurig gaat regenen, zodat het water de stuwmeren en rivieren weer vult. Gebeurt dat niet, dan weet niemand wat er in 2018 gaat gebeuren als het zesde opeenvolgende jaar van droogte aanbreekt.