Bovendien, zo wijst het onderzoek uit, is deze woestijnvorming geen geleidelijk proces, maar zal abrupt gaan plaatsvinden. De opwarming van de aarde als gevolg van de klimaatverandering veroorzaakt een opeenstapeling van kleine veranderingen die uiteindelijk tot woestijnvorming leiden. Als dit eenmaal een feit is, is er ook geen weg meer terug.
Fernando Maestre, directeur van het Laboratorio de Ecología de Zonas Áridas y Cambio Global in Alicante is een van de wetenschappers van het onderzoek en vergelijkt het proces met de Brexit. Wat begon met een paar duizend stemmen vóór, veroorzaakte een belangrijke verandering die bepaald niet lineair is verlopen. Deze abrupte veranderingen doen zich ook voor in de natuur en de fysica. De resultaten van het onderzoek van Maestre zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Science.
In het onderzoek werden 236 verschillende ecosystemen bestudeerd en van ieder ecosysteem werden 20 kenmerken beschreven zoals de meest voorkomende vegetatie, de neerslag in het gebied of de micro-organismen die in de bodem leven. Van ieder kenmerk werd onderzocht wat de veranderingen zijn als gevolg van de droogte. De droogte wordt gedefinieerd aan de hand van de evapotranspiratie (verdamping en vochtuitscheiding door planten) en de hoeveelheid neerslag, welke weer sterk afhankelijk zijn van de temperatuur.
Grootschalige uitdroging ecosystemen in het jaar 2100
De bevindingen van de huidige situatie werden in het onderzoek geprojecteerd op het meest waarschijnlijke klimaatscenario in het geval er geen relevante verlaging van de CO2-uitstoot plaats gaat vinden. De uitkomst hiervan is dat in het jaar 2100 22% van de aarde verdroogd is. Bij deze 22% zijn de nu bestaande woestijnen buiten beschouwing gelaten. In Spanje stijgt dit percentage zelfs naar 77%. Met name de uitgestrekte gebieden rondom de nu bestaande woestijnen, een groot deel van het Middellandse Zeegebied, het oosten van Azië en, in mindere mate, ook grote noordelijke gebieden zoals Canada of het oosten van Siberië zullen aan het eind van deze eeuw de gevolgen ondervinden van de klimaatverandering.
Abrupte en onomkeerbare veranderingen
Opmerkelijk resultaat uit het onderzoek is de abruptheid waarmee de droogte intreedt. En als de drempel voor het ontstaan van deze droogte overschreden is, is er sprake van een onomkeerbaar proces en zal het hele ecosysteem voorgoed veranderen. Bij gebrek aan water zal de nu veel voorkomende vegetatie veranderen, bladeren zullen bijvoorbeeld kleiner en ronder worden. Hierdoor vindt er minder fotosynthese in de bladeren plaats, wat een keten van negatieve gevolgen voor de natuur in gang zet. Zo komen er bijvoorbeeld minder vogels naar de bladeren, worden er minder zaden verspreid, wordt de grond steeds minder vruchtbaar en zal er meer erosie plaatsvinden.
Woestijn in Spanje
Volgens het onderzoek zal aan het einde van deze eeuw in Spanje 39% van de grond woestijn zijn geworden. Op woestijngrond groeit nauwelijks vegetatie en leven in de bodem voornamelijk blauwalg bacteriën. Het enige leven dat er is, komt spontaan op na een uiterst zeldzame regenbui.