Het is een probleem dat veel eigenaren van met name tweede woningen die regelmatig leeg staan hoofdbrekens en stress bezorgt. Krakers die niet binnen 24 uur na binnenkomst worden uitgezet, blijken te vaak het recht aan hun zijde te hebben, waardoor eigenaren soms jarenlang hun woningen niet kunnen gebruiken. Het realiseren van een legale uitzetting kan wel twee jaar in beslag nemen. Zelfs een versnelde uitzetting (desalojo exprés) duurt drie tot vier maanden en brengt hoge kosten met zich mee.
Volgens het Statistisch Systeem van Criminaliteit (SEC) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken werden in 2019 in totaal 14.621 eigendommen toegeëigend. Dat zijn gemiddeld 40 per dag en 2.407 meer dan het jaar ervoor. In de eerste helft van 2020 (januari-juni) is dat 7.450, terwijl er in dezelfde periode vorig jaar 7.093 gekraakte woningen waren. En het aantal blijft groeien. Wel is het zo dat 80 procent van de gekraakte woningen in bezit zijn van een bank en leegstaan. In 2019 zou dat betekenen dat ongeveer 3.000 gekraakte woningen van particulieren zijn.
Circa 3,4 miljoen leegstaande woningen in Spanje
Volgens het Ministerie van Ontwikkeling, wordt geschat dat de woningvoorraad in Spanje bijna 26 miljoen bedraagt, waarvan iets meer dan 19 miljoen als gebruikelijke woning is geregistreerd. De laatste volkstelling van het Nationaal Instituut voor Statistiek (INE) – opgesteld in 2011 en die pas in 2021 opnieuw zal plaatsvinden – schatte het aantal leegstaande woningen op 3,4 miljoen.
Om krakers direct uit te kunnen zetten is als voorzorgsmaatregel een goedkeuring nodig van het Openbaar Ministerie, schrijft de regionale krant Levante-emv.com op basis van een brief van het OM in Valencia. Ook kan uitzetting alleen plaatsvinden als voldoende is bewezen wie de eigenaar is van de gekraakte woning, dat degenen die de woning bezetten daar geen toestemming voor hebben en dat legitieme titel van de bezetting afwezig is.
Het voorstel heeft als doel dat alle openbaar aanklagers vanuit dezelfde basis kunnen handelen. Die aanklagers moeten er bij de politie en de Guardia Civil op aandringen de woningen met spoed te ontruimen en terug te geven aan de rechtmatig eigenaren op basis van bovengenoemde maatregel.
Toename aantal illegale bezettingen woningen
Gedurende de afgelopen maanden is er een toename van illegale huisbezettingen waargenomen in verschillende gemeenten langs de kust van de regio Valencia. Het OM geeft aan dat deze praktijk “een actueel probleem is dat de burger aangaat” en roept op tot naleving van het rechtssysteem. Een onmiddellijke uitzetting zou plaats moeten kunnen vinden zonder te hoeven wachten op een uitspraak van de rechtbank.
Aanklagers zouden moeten garanderen dat het onroerend goed eigendom is van de persoon die om uitzetting verzoekt en het ontbreken van toestemming van de bewoners aan de bezetters moet vooraf zijn geverifieerd. Ook moet het niet meer uitmaken dat de eigenaren de woning gebruiken als primaire woning, vakantiewoning of investering. Aanklagers zouden ook verplicht moeten worden de Sociale Dienst te informeren over ‘situaties van bijzondere kwetsbaarheid’ die kunnen ontstaan bij de uitzetting van krakers die zorgen voor minderjarigen.