Stagnerende onderhandelingen tussen de socialisten en de linkse protestpartij van Pablo Iglesias waren er juist de aanleiding voor weest dat Spanjaarden op 10 november voor de tweede keer in één jaar tijd naar de stembus moesten. Steun voor Pedro Sánchez als minister-president in een coalitieregering met Podemos lijkt onmogelijk omdat hij daar op zijn minst meer ja’s dan nee’s of voldoende onthoudingen voor nodig heeft.
Het rechtse blok, bestaande uit de PP met Pablo Casado als leider, Ciudadanos met Inés Arrimadas aan het hoofd en Vox, aangestuurd door Santiago Abascal, zal zeker tegen een PSOE-Podemos regering zijn. Dit leidt tot de volgende scenario’s:
PSOE en Podemos hebben steun nodig van de ERC (Esquerra Republicana de Catalunya). Dit is een naar onafhankelijkheid in Catalonië strevende partij met Orial Junqueras aan het hoofd, die op dit moment 13 jaar in de gevangenis zit wegens opruiing. De leden van de ERC steunen een coalitie van PSOE en Podemos alleen als er over Catalonië onderhandeld kan worden en over vrijlating van de gevangen politiek leiders en terugkeer zonder juridische consequenties van de in het buitenland verblijvende Catalaanse politici.
Coëxistentie in gevaar
Volgens criticasters van de PSOE brengt een PSOE – Podemos regering de coëxistentie in gevaar. Op het debatplatform ‘La España que reúne, dat wordt gesponsord door de voormalige Franse socialistische minister Manuel Valls, werd eerder deze week een manifest gepubliceerd waarin stond: ‘Spanje zit in een lastige situatie’ en een akkoord tussen PSOE en Podemos, met de onvermijdelijke steun van een ERC die niet van plan is het streven om de eenheid van het land te doorbreken op te geven, zou ‘een ernstige politieke fout en onverantwoordelijkheid zijn die de vrijheden en burgerlijke coëxistentie op het spel zet’. Het platform ziet liever een PSOE, PP en C’s coalitie.
Nuttige dwaas
De partij Ciudadanos met 10 zetels kan ook nog een rol spelen. Als deze de PSOE-Podemos coalitie steunt zou steun van de ERC niet nodig zijn. Deze optie geniet de voorkeur van Pablo Casado (PP). Ciudadanos wil echter niet de rol van ‘nuttige dwaas’ vervullen en wil een pact met de PSOE en PP samen of niets. Bij onthouding van C’s zou de PP zelf zijn handen niet vuil maken aan onthouding. Terwijl C’s juist wil fungeren als verbindende factor tussen de PP en de PSOE bij een groot constitutioneel akkoord waarmee er een regering mogelijk is zonder de populisten van Vox of de nationalisten van ERC.
De PP heeft het op zijn beurt moeilijk met onthouding waarmee de partij de weg zou effenen voor Pedro Sánchez omdat het gevaar dan groot is dat het ultrarechtse Vox veel van het PP-terrein gaat afsnoepen. Abascal zei al: ‘alleen Vox is echt tegen Pedro Sánchez’. Onthoudt de PP zich niet van stemmen, dan zou deze rechts-conservatieve partij de belangrijkste schuldige zijn aan een politieke patstelling met het gevaar dat er opnieuw verkiezingen uitgeschreven moeten worden.
Ondertussen zijn er al ontmoetingen geweest tussen PSOE en ERC om tot een akkoord te komen. ‘Ondanks punten van overeenstemming heeft men het bestaan van verschillen moeten constateren’, zo zei een bron bij de PSOE donderdag in de krant ABC. Volgens ERC blijft het bij een ‘nee’, tenzij volgende onderhandelingen meer opleveren.
Drie scenario’s
Volgens C’s zijn er slechts drie scenario’s: Sánchez gaat opnieuw regeren mét steun van de nationalisten; Er komt een pact tussen PP, PSOE en C’s óf er volgen nieuwe verkiezingen. Dat zouden dan de vijfde verkiezingen worden in 4,5 jaar tijd. Spaanse media voorspellen al dat als het laatste het geval is Spanjaarden op 5 april 2020 opnieuw naar de stembus moeten.