Bijna 200 staten zullen tot 13 december aanstaande deze 25ste jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties bijwonen. De top staat dit jaar in het teken van oceanen met bijzondere aandacht voor het behoud van de oceanen en de biodiversiteit in het algemeen en wordt daarom ook een ‘blue COP’ genoemd.
De top zou oorspronkelijk in Chili plaatsvinden, maar het Zuid-Amerikaanse land zag zich na aanhoudende protesten tegen de regering eind oktober genoodzaakt de conferentie te annuleren. Dat betekende een logistieke ramp voor pakweg 25.000 deelnemers die hun vliegtickets en hotels moesten wijzigen.
Ook voor jonge klimaatactivisten die per zeilboot onderweg waren naar Chili was het erg vervelend. De 16-jarige Zweedse activiste Greta Thunberg bevond zich al aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, maar kreeg een lift aangeboden van een snelle zeilboot en is inmiddels in Madrid. Ondanks dat COP25 in Madrid plaatsvindt, treedt Chili nog wel op als gastheer.
Wat wordt er besproken?
Vier jaar geleden werd op de klimaatconferentie in Parijs de baanbrekende afspraak gemaakt dat de temperatuurstijging op aarde beperkt moet blijven tot maximaal 2, en liever 1,5 graden. In de praktijk blijkt de uitvoering hiervan lastig. De uitstoot van broeikasgassen neemt wereldwijd nog altijd toe: dit jaar stijgt de CO2-uitstoot nog met 1,5 procent. Zelfs met de actieplannen in het akkoord van Parijs stevent de aarde aan het eind van deze eeuw af op een temperatuurstijging van 3,2 graden, zo bleek vorige week uit een alarmerend rapport van de VN. Met elk jaar dat de CO₂-uitstoot nog stijgt, blijft minder tijd over om het tij te keren. De VN waarschuwt dat als landen hun klimaatambities niet snel flink bijstellen er ‘verregaande’ en ‘destructieve’ gevolgen zullen zijn.
In Madrid zullen achter de schermen de afspraken uit het Parijs-akkoord verder in detail worden uitgewerkt en nationale ambities van verschillende landen worden opgeschroefd. Vragen worden beantwoord als hoe landen hun uitstoot moeten rapporteren en hoe gecontroleerd moet worden of iedereen zijn beloften nakomt? Het grootste probleem tussen arme en rijke landen vormt geld en de verdeelsleutel: wie betaalt wat en wie krijgt wat? Het sluiten van echt nieuwe akkoorden staat deze klimaattop niet op de agenda. Harde afspraken zullen pas weer worden gemaakt tijdens de volgende klimaatconferentie, de COP26 in Glasgow.
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres zei zondag dat “we moeten de urgentie en de ambitie van onze inspanningen verhogen”. Deze klimaattop zou het Parijs Akkoord moeten afsluiten door dit volledig operationeel of toepasbaar in de praktijk te maken.
Spotlight op Spanje
Twee weken lang zullen vele ogen in de wereld op Spanje zijn gericht. Ondanks een nieuw rechts bestuur in Madrid dat stappen terugdeed in het milieuvriendelijke plan Madrid Central met betrekking tot luchtvervuiling in het centrum van de Spaanse hoofdstad, hebben autoriteiten en politiek leiders hard samengewerkt om de organisatie van deze top binnen een maand voor elkaar te krijgen. “Deze top vestigt Spanje als een land dat zich inzet voor wereldwijd bestuur en multilaterale fora, naast onze ondubbelzinnige toewijding aan een eerlijke ecologische transitie”, zei staatssecretaris Irene Lozano, staatssecretaris van Global Spanje.
De klimaattop vindt plaats in het congrescentrum Ifema in Madrid. De overheersende kleur daar is nu blauw om de associatie met de Verenigde Naties goed te benadrukken. “Dit is niet langer Spaans grondgebied”, zei minister Teresa Ribera van Ecologische Transitie tijdens een evenement op zaterdag om symbolisch de sleutels van Ifema over te dragen aan de internationale organisatie van COP25. “Nu is dit als een ambassade en wij zijn de housekeeping,” aldus Clemente González Soler, directeur van Ifema.
Premier Rutte ook in Madrid
De Nederlandse minister-president Rutte zal op maandag 2 december na de opening van de COP25 in Madrid een nationale verklaring uitspreken en gesprekken voeren met andere regeringsleiders over de voortgang bij het behalen van de doelen van het Parijs Akkoord. Op een aparte bijeenkomst van het Climate Vulnerable Forum houdt de minister-president een toespraak over klimaatadaptatie.
Klimaatnoodtoestand
De resolutie van het Europees Parlement waarmee de klimaatnoodtoestand op 28 november in Straatsburg werd uitgeroepen werd met 429 stemmen voor en 225 tegen aangenomen. Met deze resolutie eist het parlement dat er dringend ambitieuzere maatregelen moeten komen voor de bestrijding van de klimaatverandering. De oproep aan de vooravond van de VN-klimaattop in Madrid fungeert als politiek drukmiddel op de EU-lidstaten die verdeeld zijn over de aanpak. Het is eveneens een steun in de rug van de nieuwe Europese Commissie die op 1 december aantreedt. Naar verwachting zal vicevoorzitter Frans Timmermans op 11 december de eerste voorstellen doen voor het Europese klimaatbeleid de komende vijf jaar.