Rafael Moneo, die ook het Thyssen-Bornemisza, het Prado en het treinstation Atocha in Madrid moderniseerde, is er met het ontwerp van het Museo del Arte Romano in geslaagd de Romeinse schoonheid uit het verleden samen te laten gaan met principes uit de hedendaagse architectuur. Hij gebruikte de ruïnes die over waren gebleven uit de Romeinse tijd als fundamenten voor zijn bouwwerk.
Mérida
Mérida is een Romeinse stad die in het jaar 25 voor christus werd gesticht door keizer Augustus. Het werd een van de belangrijkste steden uit het Romeinse Rijk. Met de vele bouwwerken en technische hoogstandjes uit de Romeinse cultuur maakte keizer Augustus indruk op de inheemse bevolking. Veel monumenten uit die tijd zijn bewaard gebleven zoals Romeinse viaducten, het Romeinse theater en de Tempel van Diana. Vanaf Mérida legden de Romeinen de beroemde Vía de Plata aan richting het noorden van Spanje.
Opgravingen
Aan het begin van de twintigste eeuw werden bij opgravingen in Mérida ongeveer 3000 objecten uit de Romeinse tijd aan de collectie toegevoegd. Na de Spaanse Burgeroorlog werden opnieuw opgravingen gedaan waarna de collectie zo groot werd dat naar een nieuw onderkomen moest worden gezocht.
Het Museo Nacional del Arte Romano
Ter ere van de tweeduizendste verjaardag van de stad werd het Museo Nacional del Arte Romano opgericht. In 1979 kreeg de Spaanse architect Rafael Moneo Vallés de leiding over de bouw van het museum die tussen 1980 en 1986 plaatsvond.
Op 19 september 1986 opende het museum zijn deuren in het bijzijn van de Spaanse koning en de president van Italië om zo de band van de Romeinse stad Mérida met Rome in herinnering te brengen. Het museum ligt naast het Romeinse theater en het amfitheater waarmee het een mooi geheel vormt. Rafael Moneo heeft op unieke wijze de bouwstijl uit de Romeinse oudheid vormgegeven zonder daarbij het hier en nu uit het oog ter verliezen.
Romanisering van Spanje
Het Museo de Arte Romano brengt de romanisering van Spanje in beeld met een belangrijke collectie van meer dan 36 duizend Romeinse objecten. Het museumgedeelte bestaat uit een groot middenschip en parallel gelegen galerijen. Het dak, dat voor een groot deel uit glas bestaat, zorgt voor een overweldigende lichtinval die de kunstobjecten prachtig belicht. Het museum is het belangrijkste kenniscentrum voor romaanse architectuur in Spanje en kwam tot stand in een intensieve samenwerking tussen Rafael Moneo en een groep Archeologen uit Mérida.
Een rondgang door het museum geeft een goede indruk van het dagelijkse leven in een grote Romeinse stad, het leven van de eerste inwoners van Mérida. In de crypte van het museum zijn onder andere overblijfselen van woningen met interessante fresco’s en graven te zien.
Het museum staat samen met de andere Romeinse overblijfselen in Mérida op de Unesco Werelderfgoedlijst van Spanje.
Uitbreiding
Momenteel is het museum bezig met drie nieuwe projecten. Ten eerste wordt de beschikbare informatie over het Romeinse Mérida, ‘Augusta Emerita’, geactualiseerd en zullen er nieuwe objecten aan de collectie worden toegevoegd. Bovendien zal het museum worden uitgebreid op het naastliggende bouwterrein. Deze ruimte zal worden gebruikt voor documentatie, onderzoek, educatieve en culturele activiteiten. In de toekomst zal het museum wellicht ook onderdak bieden aan Spanjes Visigotische archeologische erfenis.