Financieel dienstverleningsbedrijf Bloomberg is gespecialiseerd in software, media en statistische data van de financiële markt. Bloomberg heeft recent onderzoek gedaan naar de mate van innovatie van technologische overheidsbedrijven van verschillende landen ter wereld. Uit dit onderzoek blijkt dat bedrijven in Spanje verre van innovatief zijn en daarmee staat Spanje op plaats 29 van meest innovatieve landen ter wereld.
José Molero, hoogleraar Toegepaste economie aan de Complutense Universiteit van Madrid zegt hierover: ‘We hoeven ons niet direct zorgen te maken dat we wat lager staan in deze lijst, maar het zegt wel iets over de economische ontwikkeling van Spanje’. Volgens Molero is de oorzaak op meerdere fronten te vinden waaronder binnen de Spaanse bedrijven zelf, maar ook de steun vanuit de overheid voor innovatie en in het onderwijssysteem.
MKB geen focus op innovatie
Volgens data van 2017 van het Spaanse Centrale Bedrijvenregister DIRCE zijn in Spanje 99,87 procent van alle bedrijven midden- en kleinbedrijven met 0 tot 249 werknemers. De kleine Spaanse bedrijven – met 0 tot 9 personeelsleden in dienst – beslaan 95,6 procent van de Spaanse markt. Molero geeft aan dat dit een van de voornaamste oorzaken is dat innovatie in Spanje achterblijft. Sommige van deze midden- en kleinbedrijven hebben potentie maar hun focus ligt eerder op het maken van winst en het betalen van hun personeel dan op innovatie.
Een andere reden voor het gebrek aan innovatie in Spanje is dat er weinig sectoren in Spanje te vinden zijn die streven naar innovatie. Technologische sectoren als de wetenschap, micro-elektronica, lucht- en ruimtevaart zijn niet zo groot en ver ontwikkeld als je het vergelijkt met dezelfde sectoren in andere landen.
Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie
Aleix Pons, directeur Economie en Financiën van Fundación Cotec voor innovatie, vertelt dat gemiddeld gezien de Spaanse bedrijven niet erg groot zijn. Dat bevordert niet de Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (O&O&I-projecten) binnen de bedrijven. Het heeft echter niet altijd te maken met de grootte van een bedrijf. Ook bedrijven met meer dan 150 werknemers besteden niet altijd voldoende aandacht aan innovatie. ‘Als je het in cijfers uitdrukt besteden Spaanse bedrijven met meer dan 250 werknemers de helft in O&O&I van wat andere Europese bedrijven doen. Als je het met Duitsland vergelijkt investeren Spaanse bedrijven zelfs vier keer minder in O&O&I dan de Duitsers.
Pons geeft wel aan dat met de wereldwijde economische crisis alle landen minder investeren in Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie. ‘En de huidige politieke situatie in Spanje zorgt ervoor dat Spanje zich voorlopig niet zal focussen op innovatie in het bedrijfsleven.’
Industrialisatie
Volgens Molero kun je in Spanje niet spreken van een gemiddelde industrialisatie tot halverwege de twintigste eeuw. Het aanwezige protectionisme en nationalisme – voornamelijk in de tijd van Franco – zorgde voor stilstand op technologisch vlak. Deze late ontwikkeling van de industrialisatie in Spanje zorgt voor een achterstand op andere landen.
Horizon 2020
De wijze waarop de mate en ontwikkeling van innovatie wordt vastgesteld is onderwerp van discussie bij verschillende experts. Om het metriek stelsel en de internationale standaarden van innovatie onder de loep te nemen en te verbeteren, neemt Fundación Cotec samen met drie andere Europese partijen (Nesta uit het Verenigd Koninkrijk, Danmarks Tekniske uit Denemarken en Fraunhofer-Gesellschaft uit Duitsland) deel aan project ‘Horizon 2020’. Dit is een programma van de Europese Commissie om Europees onderzoek en innovatie te stimuleren.
Aleix Pons gelooft, net als vele andere experts, dat innovatie centraal moet staan in het economisch beleid van Spanje. Ook Fundación Cotec geeft aan dat het bedrijfsleven van heel Spanje gezamenlijk een plan moet maken voor innovatie en niet per individuele sector.
Molero benadrukt nogmaals dat innovatie een aangelegenheid is voor alle sectoren. Het probleem zit niet alleen in de sociale rechtvaardigheid. De overheid zou risicovolle innovaties moeten financieren. In Spanje is de overheid daar veel minder mee bezig dan in andere landen. Ook het onderwijs – en met name de universiteiten in Spanje – loopt niet voorop als het gaat om innovatie.
Naast een gezamenlijk plan van aanpak moet ook onze mindset veranderen: De cultuur van Spaanse bedrijfsleiders is vaak te herkennen aan het vermijden van risico’s en er wordt vaak gekozen om ‘op safe te spelen’.
Aan de andere kant staat Spanje ook bekend om zijn vindingrijkheid, flexibiliteit en passie om dingen gedaan te krijgen. Als er meer gedaan wordt om deze karaktertrekken te gebruiken om te innoveren, zullen meer mensen vorderingen maken op technologisch vlak in Spanje. Op deze manier maakt Spanje een kans om dichterbij die top 25 te komen.