Daarom dringt Brussel er bij zeven landen op aan de staatsschuld sneller omlaag te brengen. De Europese Commissie voorziet dat de gezamenlijke staatsschuld van de EU in tien jaar tijd verminderd kan zijn van 81 naar 72 procent van het totale bruto binnenlands product.
In het rapport Fiscal Sustainability (fiscale duurzaamheid) waarschuwt Brussel volgens El País in deze context voor de ‘verhoogde risicos’ van de schulden die voor zeven landen op middellange termijn onhoudbaar kunnen worden. Dit zijn Spanje, België, Frankrijk, Italië, Hongarije, Portugal en het Verenigd Koninkrijk.
De Spaanse staatsschuld kan volgens berekeningen van de EC bij ongewijzigd fiscaal beleid in 2029 tot 107 procent van het bruto binnenlands product zijn opgelopen. Dan is de schuld van het land groter dan de totale economie.
De Europese instituten waaronder de Centrale Europese Bank en de Fiscale Raad van de EU zijn al maanden bezig er bij de lidstaten met de hoogste schulden op aan te dringen dat ze het proces om die schuld omlaag te brengen versnellen.
De Europese Raad van Economische en Financiële Zaken (Ecofin), waarin de ministers van Financiën van de lidstaten zitting hebben, waarschuwt de landen voor het effect van de demografische veranderingen op de staatsschulden. Daarom wordt er op aangedrongen dat de betreffende landen voorkomen dat hervormingen op het gebied van de duurzaamheid van hun pensioenstelsels worden teruggedraaid en de duurzaamheid ervan te verzekeren door de pensioenleeftijd te verhogen.
In het rapport staat een analyse van de fiscale viabiliteit van de lidstaten op korte, middellange en lange termijn. ‘De hoge of groeiende staatsschulden van deze zeven landen vormen ‘belangrijke bronnen van kwetsbaarheid’ wanneer de ‘percepties’ van de financiële markten binnen de huidige context ‘van financiële volatiliteit veranderen’. (Volatiliteit is de mate van beweeglijkheid van de koers van een aandeel of een ander financieel product zoals een aandelenindex of valuta). De Europese alarmbellen klinken vooral bij de analyse op middellange termijn.
Bovendien bandrukt de EC dat de zeven genoemde landen tot 2029 voor een ‘hoog risico’ op fiscale onhoudbaarheid staan vanwege hun ‘zwakke fiscale positie’, de ‘geërfde lasten’ of hun ‘gevoeligheid voor economische shocks’.
Stoplicht op rood voor Spanje
In het geval van Spanje voorziet de EC dat Spanje in een vrijwel onwaarschijnlijk scenario van structurele aanpassingen de staatsschuld – in 2018 was deze 98,3 procent van het bbp – in vijf jaar tijd met 5,2 punten omlaag kan brengen en nog verder in 2033 tot onder de 60 procent. Dit binnen een context van een jaarlijkse groei van het Spaanse bbp van 1,2 procent en een inflatie van 1,9 procent tussen 2018 en 2029. Na het onderzoeken van verschillende scenario’s staat het stoplicht voor Spanje op rood.
Spanje op lange termijn
Ook op lange termijn, dus verder dan 2029, bevindt de fiscale duurzaamheid van Spanje zich in een situatie van ‘verhoogd risico’ gebaseerd op de uitgangspositie van de publieke financiën en de kosten die de sterke veroudering van de Spaanse bevolking met zich meebrengen. Bovendien waarschuwt de EC hier voor ‘een reversie van de recente hervormingen van het pensioenstelsel die deze vooruitzichten nog kunnen verslechteren’.