Het gaat niet goed in de citrusvruchtensector in de regio’s Valencia en Murcia. Prijsdalingen en toegenomen concurrentie zorgen ervoor dat de citrusvruchten boeren minder opleveren dan dat de teelt ervan ze kost. De concurrentiepositie van de Spaanse telers is flink achteruitgegaan sinds de Europese unie in 2016 een commercieel pact afsloot met Zuid-Afrika. Hiermee werden, onder andere, de exportvoorwaarden voor sinaasappels uit Zuid-Afrika naar Europa versoepeld. De gemeenschapstarieven werden verlaagd met het doel om deze in 2025 volledig te laten vervallen. Daarbij werd de periode waarin geen beperkende maatregelen gelden verruimd zodat tussen 1 juli en 15 oktober Zuid-Afrika een vrije handel geniet met de gemeenschappelijke Europese markt.
Dit heeft geleid tot een botsing van belangen tussen de Spaanse en Zuid-Afrikaanse producenten van sinaasappels. Niet alleen cultiveren ze hetzelfde product, ook de rijpingstijd is gelijk en daarmee komt de periode waarin de vruchten verhandeld kunnen worden ook overeen. Dit heeft tot een daling van de prijzen geleid. Waar in december 2017 de waarde van een Navelina sinaasappel zich bevond tussen 0,18 en 0,22 euro per kilo was dat een jaar later tussen 0,13 tot 0,15 euro per kilo. Met deze prijzen is het cultiveren van sinaasappels economisch gezien niet meer levensvatbaar in het oosten van Spanje. Voor Zuid-Afrikaanse landbouwers betekent dit echter een kans. Zij hebben te maken met lagere productiekosten, waarmee ze een betere marge kunnen behalen op de Spaanse markt.
De flinke daling van de prijzen voor sinaasappels heeft de Spaanse landbouwers de straat op doen gaan. Gewapend met een oranje hesjes proberen ze hun problemen zichtbaar te maken en aan te tonen dat het niet om een losstaande gebeurtenis gaat, maar een om een structurele situatie die een grote crisis in deze sector tot gevolg kan hebben in met name de regio’s Murcia en Valencia. De protesten hebben de regionale regering al tot maatregelen toe gebracht. De citrus-lobby in Brussel is versterkt en daarbij is een voorraad van 50.000 ton sinaasappelen opgekocht door de autoriteiten om deze aan hulporganisaties te doneren.
Het kromme is echter dat de gemiddelde opbrengst voor citrusvruchten met 23 procent is gedaald, terwijl de prijs ervan voor consumenten met 8 procent is gestegen. De uitspraak ‘iedereen verdient, behalve de landbouwers’ gaat veelvuldig rond nu de oogsten plaatshebben.
Uit een rapport dat werd opgesteld door de Valenciaanse vereniging van Landbouwers (AVA-ASAJA) blijkt dat de gemiddelde prijs voor sinaasappels en mandarijnen van september tot december is gedaald met 20 en 23 procent ten opzichte van dezelfde periode van vorig jaar. Anderzijds zijn de prijzen die door consumenten wordt betaald met 6 en 8 procent gestegen.
Het is het slechtste jaar in de citrussector ooit. De prijs die telers ontvingen voor sinaasappels daalde van 23 cent naar 18 cent en voor mandarijnen van 31 naar 24 cent per kilo. Daarmee ligt de prijs onder de productiekosten. Op groothandelsmarkten wordt hetzelfde fruit verkocht voor 84 cent per kilo (sinaasappels) en 88 cent mandarijnen. Ook de prijs voor citroenen is flink gedaald en bereikte het laagste niveau in de afgelopen tien jaar. Telers ontvngen tussen 10 en 18 cent per kilo volgens het regionale ministerie van Landbouw in Valencia. Ten opzichte van een jaar geleden gaat het om een prijsdaling van 65 procent. Toen ontving men nog 38 tot 42 cent per kilo.
Buitensporige situatie
Volgens de voorzitter van AVA-ASAJA, Cristóbal Aguado gaat het om een ‘buitensporige situatie’ die de citrusteelt bedreigt en de Valenciaanse landbouwsector in het algemeen met duizenden producenten die het water aan de lippen staat en zich in ellendige situaties bevinden terwijl de rest van de spelers in de keten wel hun marges behalen.
Daarom wil AVA-ASAJA een commissie oprichten die een onderzoek gaat doen naar de marges die er in de hele productieketen van oogst tot eindconsument worden toegepast.
De crisis onder de citrustelers wijst er volgens bronnen in de sector op dat de samenleving moet begrijpen dat de rentabiliteit van het fruit voor de producent gewaarborgd moet worden. Wordt dat niet gedaan, dan komt er een einde aan een sector die zolang van fundamenteel belang is geweest voor de economie in het oosten van Spanje die een onderdeel vormt van de identiteit en het bijbehorende landschap.