Weinig sparen betekent dat huishoudens praktisch hun hele inkomen uitgeven. Dat vormt een grote impuls voor de groei van de binnenlandse vraag in Spanje. Anderzijds vormt het een bron van zorg voor de Spaanse Bank, die daarom de eerste grote waarschuwing publiceerde sinds de vastgoedzeepbel uiteenspatte. De oorzaak daarvan was juist het gebrek aan controle op de uitgaven van de Spaanse huishoudens en dan met name die waar het inkomensniveau laag was.
Analyse Spaanse economie
Dinsdag publiceerde de Spaanse Bank (BdE) de jaarcijfers met daarin ook een minitueuze analyse van de Spaanse economie. De BdE uit zijn zorg over de daling van het spaargeld en de terugkeer van het krediet in gezinnen met lage inkomens. ‘Sommige huishoudens kunnen zich buitengewoon optimistisch voelen ten opzichte van hun toekomstige inkomsten’, zeggen bronnen bij de BdE. Dit vertrouwen in de toekomst van hun werk en hun inkomen kan dezelfde fouten veroorzaken die werden gemaakt voor de crisis. Met dat verschil dat gezinnen dit keer hun financiële reserves niet investeren (in vastgoed) maar consumeren. Achter de schuld zitten dan geen activa die als garantie kan dienen om op zijn minst een deel ervan te dekken.
Tot nu toe is de economische groei gebaseerd op een positieve evolutie van de geldstromen: een vermindering van het tekort bij de overheid, het terugbrengen van de schulden in de privesfeer, creëren van banen etc.
Het dalen van de spaargelden van huishoudens en het feit dat velen zich in de schulden steken om te consumeren vormt de eerste onevenwichtigheid die tijdens de jaren van economisch herstel optreden. En dus ook de eerste bron van zorg bij de Spaanse Bank. Die wijst erop dat de situatie veel delicater is bij huishoudens met lage inkomens. In de eerste plaats omdat vooral die huishoudens zich in de schulden steken om consumptiegoederen te kopen. In de tweede plaats omdat ze zich veelal in een veel kwetsbaardere werk-situatie bevinden. Zij zullen als eerste hun baan en dus hun inkomen verliezen als het slechter gaat. De BdE stelt vast dat de consumptie sneller is gestegen dan het salarisniveau.
Zonder hervormingen geen groei
De Spaanse Bank laakt het feit dat de Spaanse overheid gedurende de laatste regeringstermijn is gestaakt met de hervormingen. De nieuwe regering zal zich moeten inspannen om de potentiële groei te verhogen. De productiviteit bij bedrijven ligt op een laag niveau en de dualiteit in de arbeidsmarkt vormt een ballast voor de werkgelegenheid, zo staat te lezen in het jaarrapport. De onderwijsresultaten van Spanje liggen nog ver af van het gemiddelde niveau in Europa en het gebrek aan investeringen in Research & Development remt ook het groeipotentieel van het land af. Zonder ambitieuze en structurele maatregelen zal de groeicapaciteit van het land erg afnemen.