In absolute cijfers gaat het om de hoogste staatsschuld die ooit door de Banco de España werd geregistreerd. De huidige schuld bedraagt rond de 110% van het bruto binnenlands product (bbp); sinds 1905 was dit percentage nooit zo hoog. Daarbij is het einde van de pandemie nog lang niet in zicht en is het vooralsnog onzeker tot welke hoogte de staatsschuld nog verder zal oplopen.
Pandemie maakt einde aan dalende trend in 2019
De toename van de staatschuld is in juni met 2,5% gestegen ten opzichte van de maand daarvoor en met 6,9% ten opzichte van juni 2019. Met een percentage van het bbp dat nu boven de 100% uitkomt, is een einde gekomen aan de dalende trend uit 2019, toen het jaar werd afgesloten met een staatschuld van 95,5% van het bbp. Volgens gegevens van de Banco de España naderde dit percentage al in het eerste kwartaal de 100%, terwijl er toen nog maar sprake was van twee weken noodtoestand. Als het percentage van de staatsschuld berekend wordt over de laatste vier kwartalen komt dit in de maand juni uit op 110%.
Volgens gegevens van het Spaans Instituut voor Statistiek INE, daalde tussen april en juni het bbp van Spanje met 18,5% ten opzichte van het kwartaal daarvoor. Dat is de grootste daling sinds de Spaanse Burgeroorlog. De Spaanse denktank Funcas heeft voor 2020 een afname van10% van het bbp berekend en een toename van de staatsschuld tot 116% van het bbp. Met de onzekerheid die de huidige nieuwe besmettingshaarden met zich meebrengen zou dit percentage aan het eind van het jaar zelfs kunnen oplopen tot 120%.
20 jaar fiscaal beleid moet schuld terugbrengen op oude niveau
De Onafhankelijke Autoriteit voor Fiscale Verantwoordelijkheid (Airef) heeft berekend dat er minimaal 20 jaar lang fiscale aanpassingen nodig zijn om de staatsschuld weer op hetzelfde niveau te krijgen van voor de coronacrisis. Airef schat in dat aan het eind van 2020 de staatsschuld uitkomt tussen de 117,6% en 123,2% van het bbp, afhankelijk van het verdere verloop van de pandemie. Als de crisis niet verergert en er geen ingrijpende maatregelen meer genomen hoeven te worden, zal dit percentage volgens berekeningen van de Banco de España eind 2020 op 115% uitkomen. Is dat wel het geval, dan krimpt de economie met 15,1% en stijgt de staatsschuld tot boven de 120% van het bpp. De Spaanse overheid zelf rekent op een staatsschuld van 115,5% aan het einde van het jaar, een percentage dat fors hoger ligt dan de 94,6% die voor aanvang van de coronapandemie werd beoogd.