De laatste tijd is er veel te doen geweest om het Spaanse begrotingstekort. De gestelde normen door de Europese Unie bleken niet haalbaar waardoor Spanje een enorme boete boven het hoofd hing. Uiteindelijk heeft Brussel Spanje respijt gegeven en zijn er nieuwe doelen opgesteld.
In eerste instantie had Brussel Spanje opgedragen het begrotingstekort in 2016 terug te dringen tot 2,8% van het Bruto Binnenlands Product (BBP), maar in 2015 bleek al dat dit nooit zou lukken. Toen Brussel met een boete dreigde, besloot de Spaanse regering zichzelf een nieuwe norm op te leggen: 3,6% van het BBP. Uiteindelijk bleek dit alleen een intentie omdat het plan nooit officieel door de demissionaire regering goedgekeurd werd.
Nieuwe cijfers
Brussel heeft Spanje nu twee jaar de tijd gegeven om orde op zaken te stellen en het begrotingstekort tot onder de 3% terug te dringen. De nieuwe cijfers zijn definitief; hier valt voor Spanje niet verder over te onderhandelen: 5% in 2015, 4,6% in 2016, 3,6% in 2017 en 2,2% in 2018. Hoe deze percentages precies verdeeld gaan worden over de totale begroting is nog niet vastgesteld, maar in het begrotingsvoorstel voor 2017, dat deze week naar Brussel is verstuurd, wordt al wel een schatting gemaakt.
Autonome regio’s
Volgens deze schatting wordt het verschil 4,6% in 2016 als volgt verdeeld: met 2,6% komt het grootste gedeelte van het tekort voor rekening van de centrale overheid; de Sociale Zekerheid mag 1,7% tekort komen en de regionale overheid slechts 0,3%. Hieronder vallen de Spaanse autonome regio’s en gemeenten. Uit deze 0,3% voor de regionale overheid kan dus geconcludeerd worden dat het tekort van 0,7% dat de Spaanse demissionair minister van Financiën Cristóbal Montoro voor de autonome regio’s voorzien had, wordt gecompenseerd met het overschot van 0,4% op de totaalbalans bij de gemeenten.
Centrale overheid
Als deze cijfers vergeleken worden met het stabiliteitsprogramma dat de Spaanse regering heeft opgesteld, zien we dat de centrale overheid in eerste instantie op een tekort van 1,8% moest zien uit te komen. Dit is nu dus 2,6% geworden, waardoor zij het grootste gedeelte van het extra toegestane tekort door Brussel krijgen. Dit is ook wel logisch want het tekort op de begroting bij de centrale overheid was in augustus al 2,79%, boven de nieuwe norm. De recente wijzigingen in het belastingstelsel waardoor bedrijven meer belasting moeten betalen, kan in de laatste maanden van 2016 nog net een verschil maken.
Sociale zekerheid
Het totale tekort op de sociale zekerheid mag nu 1,7% van het BBP zijn in plaats van het oorspronkelijke 1,1%. Ze krijgen er dus 0,6% bij. Ook hier is deze stijging te verklaren omdat het systeem van sociale zekerheid in Spanje op den duur niet in zijn huidige vorm kan blijven bestaan. Het zal waarschijnlijk één van de grootste hervormingen worden voor de nieuwe Spaanse regering. Volgens de werkgeversorganisatie Círculo de Empresarios zullen in 2026 maar liefst 800.000 personen in Spanje per jaar met pensioen gaan en zullen er slechts 400.000 jongeren op de arbeidsmarkt bijkomen. Het is onmogelijk om dat te financieren.
Regionale overheid
Van het totale toegestane tekort van 4,6% blijft er dan 0,3% over en dit zal voor rekening komen van de regionale overheid. Het tekort voor de autonome regio’s was al vastgesteld op 0,7% en dit blijft zeer waarschijnlijk ongewijzigd. Het totale tekort voor de regionale overheid staat op 0,3% omdat de autonome regio’s gecompenseerd worden met de gemeentelijke uitgaven. Deze zijn wel gezond en hebben zelfs een overschot.
Eurostat
Bovenstaande gegevens zijn inmiddels aangeleverd aan Eurostat, het Europese bureau voor de statistiek. Ook de begroting voor 2017 is ingediend. De verdeling van de tekorten wijkt hier niet veel af van de verdeling over 2016.