In 2017 zetten 9.244 25-jarige moeders een kind op de wereld ten opzichte van 12.993 moeders van 40 jaar. In 2010 – midden in de economische crisis – lag die verhouding nog andersom met 9.778 40-jarige moeders en 13.575 moeders van 25 jaar, zo blijkt uit gegevens van het Spaanse statistiekbureau INE.
Sinds vier jaar is het aantal moeders tussen 40 en 44 jaar zelfs groter dan dat tussen 20 en 29 jaar. Dit alles treedt ook op binnen de context van een algemene verlaging van het geboortecijfer in Spanje, na de ‘boom’ in het aantal geboortes die het gevolg was van migratie in het begin van deze eeuw.
Spanje staat met deze cijfers ook op één in Europa wat het late moederschap betreft. De leeftijd waarop vrouwen in Spanje hun eerste kind krijgen is de hoogste ter wereld, zo blijkt uit het onderzoek ‘La infecundidad en España, tic tac tic tac’ (de onvruchtbaarheid in Spanje, tik tak tik tak) uit 2016 van de Universitat Autónoma de Barcelona (UAB). De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen in Spanje schoof tussen 1985 en 2012 op van 26 naar 30 jaar en ligt nu al op 32 jaar.
Dat betekent volgens de onderzoekers dat vrouwen het krijgen van een kind feitelijk vooruitschuiven naar een periode waarin hun vruchtbaarheid versneld omlaag gaat. In 2025, wanneer de vrouwen die in 1975 zijn geboren 50 jaar worden, zijn zij officieel de meest onvruchtbare generatie van alle generaties die de afgelopen 130 jaar in Spanje zijn geboren.
‘Als de leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen opschuift en ze willen er minstens twee, dan krijgen ze hun tweede kind rond 35, 36 jaar. Zo krijgen steeds meer vrouwen later kinderen met alle complicaties van dien’, legt Albert Esteve, een van de onderzoekers, uit.
Dat is een probleem want er zijn veel mensen die graag een kind of meerdere kinderen gehad zouden willen hebben en die deze wens niet hebben kunnen vervullen vanwege redenen als onzeker werk, gebrek aan financiële middelen of zicht op zelfstandigheid. Wel is het zo dat de vruchtbaarheid in alle landen afneemt, terwijl de levensverwachting toeneemt.
In een ander onderzoek van INE over vruchtbaarheid gaf circa 50 procent van de ondervraagde vrouwen tussen 35 en 44 jaar redenen van werk en financiën op als oorzaak voor het hebben van minder kinderen dan ze gehad zouden willen hebben.
Dat veel jongeren in Spanje onzekere banen hebben en leven in een tijd dat een salaris van 1.000 euro bruto per maand of een vast contract als een ongekende luxe wordt beschouwd, is het voor veel 30 tot 39-jarigen moeilijk om lange termijnplannen te maken, iets dat wel nodig wordt geacht als men overweegt een gezin te stichten. Ook de leeftijd waarop jongeren emanciperen verschuift. Nu ligt die op gemiddeld 30 jaar.
Volgens Albert Esteve wil 10 procent van de vrouwen geen kinderen, maar gaat het om 25 tot 30 procent van de vrouwen die uiteindelijk geen kinderen krijgen. ‘Het verschil daartussen moet bestudeerd worden’.