Steden waar het snerpende geluid van scooters, ronkende motoren van vrachtwagens en harde stemmen om het verkeerslawaai te overstemmen de stadssoundtrack nog domineren. Burgemeester Miguel Anxo Fernández Lores heeft een grote invloed gehad op deze transformatie in zijn stad.
Onder het raam van zijn kantoor in het centrum passeerden, voor hij in 1999 zijn burgemeestersketting omdeed, dagelijks 14.000 auto’s. ‘Er reden meer auto’s elke dag door deze stad dan dat er mensen wonen’, aldus Fernández tegen de Britse krant The Guardian. Pontevedra telt circa 84.000 inwoners. Zijn achterliggende filosofie: ‘het bezit van een auto geeft je niet het recht de publieke ruimte te bezetten’.
Nadat hij 12 jaar in de oppositie zat en burgemeester werd, duurde het slechts een maand voor hij alle 300.000 vierkante meters die het historische centrum in Pontevedra beslaan tot voetgangersgebied liet transformeren. ‘Het historisch centrum was dood. Er waren veel drugs en het was vol met auto’s. Het was een marginale zone. Een stad in verval, vervuild en met veel verkeersongelukken. Het stagneerde en mensen die de kans hadden te vertrekken, deden dat ook. Uiteindelijk kozen we ervoor de publieke ruimte terug te geven aan de inwoners door auto’s te verbannen’.
Auto’s werden uit het centrum geweerd en parkeren op straat werd afgeschaft in ruil voor ondergrondse parkeergarages en meer gratis parkeerruimte aan de rand van het centrum. Met als achterliggende gedachte dat mensen op zoek naar een parkeerplaats de meeste verkeersopstoppingen veroorzaken. De autovrije zone werd verruimd van het historische centrum tot het omliggende gebied uit de 18e eeuw en in de daar omheen liggende zones werd een maximum snelheid van 30 kilometer per uur ingevoerd.
Dit alles ging natuurlijk niet zonder slag of stoot want mensen houden er niet van als hen wordt verteld waar ze wel of niet mogen rijden. Er waren klachten dat zones aan de rand van de stad verstopt raakten en over onvoldoende parkeerplaatsen.
De positieve gevolgen van Fernández’ aanpak zijn echter duidelijk: Waar tussen 1996 en 2006 nog 30 mensen omkwamen in het verkeer, waren dat er drie in de daaropvolgende 10 jaar en geen meer sinds 2009. De CO2 uitstoot werd met 70 procent gereduceerd en bijna driekwart van wat vroeger autoritten zouden worden, worden nu per fiets of lopend gedaan. Intussen kwamen er 12.000 nieuwe inwoners, terwijl in andere steden mensen juist de centra verlaten.
Ook houdt de gemeente de komst van grote overdekte winkelcentra tegen ten gunste van de kleine zelfstandige ondernemers die in Pontevedra daarom overleven waar ze in andere steden tijdens de economische crisis hun deuren definitief moesten sluiten.
Prijzenregen
De stad ontving diverse onderscheidingen voor de aanpak van de burgemeester die lid is van de links nationalistische politieke partij Bloque Nacionalista Galego (BNG). Zo hoort Pontevedra sinds 2013 bij het internationale netwerk van steden voor kinderen, een initiatief van de Italiaanse pedagoog Francesco Tonucci voor mobiliteitsbeleid dat tot gevolg heeft dat 80 procent van de schoolkinderen lopend naar school gaat, en de meesten alleen. De stad kreeg de Premio Ciudad de Piedra en de Verenigde Naties beloonde het beleid van de groen georiënteerde burgemeester met de Dubai International Award, een internationale erkenning van goede praktijken op het gebied van mobiliteit en toegankelijkheid, voor een stedelijk model gericht op mensen en als een van de meest comfortabele Europese steden om te leven.