Volgens gegevens van Eurostat ontving maar één op de twintig mensen die in het afgelopen jaar in Spanje asiel aanvroegen enige vorm van bescherming. Hongarije is het enige ander EU-land dat niet meer dan 5% van de aanvragen toekende. In 2019 kreeg Spanje te maken met een recordaantal asielaanvragen, mede veroorzaakt door de crisis in Venezuela.
Humanitaire vergunning voor Venezolaanse vluchtelingen
Van de in totaal bijna 120 duizend aanvragen werd een derde deel door Venezolaanse vluchtelingen ingediend. Daar houdt de drastische percentuele daling van het aantal asieltoekenningen door Spanje dan ook rechtstreeks verband mee. Het grote aantal Venezolanen dat naar Spanje kwam voldeed niet aan de vereisten voor een vluchtelingenstatus en kreeg deze dan ook niet toegewezen. Wel hebben de Venezolanen van de Spaanse regering een zogeheten humanitaire vergunning gekregen waarmee ze twee jaar lang in Spanje mogen werken en wonen.
Te weinig mensen bezig met afhandeling asielaanvragen
De Spaanse Commissie voor Vluchtelingenhulp (CEAR) beoordeelt de humanitaire hulp aan de Venezolanen als een juiste beslissing gezien het koloniale verleden met het land, maar vindt over het algemeen dat het aantal asieltoekenningen veel te laag is. Van de meer dan 60 duizend bekeken gevallen kregen 1.653 mensen een officiële vluchtelingenstatus en 1.503 mensen kregen zogeheten gesubsidieerde bescherming. De CEAR hekelt ook het lage aantal in behandeling genomen asielaanvragen in het afgelopen jaar bij grensposten, ambassades en consulaten. Omdat de aanvragen via de Spaanse ambassades niet worden verwerkt, ontbreekt het de vluchtelingen aan legale manieren om Spanje binnen te komen. De gevaarlijke manier van reizen die vervolgens voor hen de enige optie is, heeft al aan duizenden vluchtelingen het leven gekost.
Het Spaanse systeem kan het grote aantal vluchtelingen dat vorig jaar naar Spanje kwam eenvoudig niet aan. Het Bureau voor Asielaanvragen, dat onder het ministerie van Binnenlandse Zaken valt, heeft nog 133 duizend onafgehandelde dossiers op tafel liggen. Ook het Nationale Opvangnetwerk zit aan zijn maximum. Eind vorig jaar belandden er steeds meer gevluchte gezinnen met kinderen op straat in Madrid. Het tekortschieten van de Spaanse autoriteiten werd deels gecompenseerd door buurtbewoners en parochies die de aangekomen vluchtelingen onderdak, kleding en eten boden. De meeste asielaanvragen, 55 duizend, vonden afgelopen jaar plaats in de regio Madrid, gevolgd door Barcelona, Valencia, Melilla en Málaga.
Veranderde route van migratiestroom
In januari van dit jaar kwamen 708 vluchtelingen op kleine bootjes aan op de Canarische Eilanden. In de maand januari van het jaar daarvoor waren dat er nog maar 40. Dat wijst op een verandering in koers van de migratiestroom omdat er doorgaans in de maanden december en januari minder vluchtelingenboten aankomen. De opmerkelijke toename geldt alleen voor de route naar de Canarische Eilanden, het aantal aangekomen vluchtelingen op de Balearen, in Ceuta en Melilla was in januari juist 55% minder vergeleken met dezelfde periode van het vorig jaar.