Inmiddels zijn al tienduizenden ouderen in verpleeghuizen overleden aan de gevolgen van Covid-19. Exacte data over het aantal sterfgevallen binnen deze instellingen zijn er niet, maar dat het er veel te veel zijn, is wel pijnlijk duidelijk geworden. Zorgmedewerkers en familieleden van bewoners in de verpleeghuizen houden hun hart vast voor een eventuele herhaling van dit horrorscenario. Maar nog eens een maandenlange isolatie van buitenwereld en familie is een aanslag op het fysieke en emotionele welzijn van deze ouderen én dat van hun familieleden.
Evenwicht vinden tussen essentiële belangen
Om een herhaling van de enorme sterfte onder ouderen in instellingen koste wat kost te voorkomen, zijn negen regio’s inmiddels overgegaan tot het isoleren van de verpleeghuizen en de meest aangedane gebieden; bezoek is niet toegestaan of er wordt een dringend verzoek gedaan het bezoek uit te stellen. De bewoners zelf mogen het verpleeghuis niet verlaten. Volgens deskundigen is het nu van belang het evenwicht te zoeken tussen enerzijds de controle over het coronavirus en anderzijds het waarborgen van het welzijn van de verpleeghuisbewoners. Zij konden na maandenlange isolatie op hun kamer na het opheffen van de noodtoestand weer uitkijken naar een weerzien met familieleden. Geen zoen op de wang, geen knuffel, wel mondkapjes, hygiënische handgel en voldoende fysieke afstand. Maar met de recente nieuwe virusuitbraken in Spanje, is ook dit steriele weerzien voorlopig weer van de baan als het aan de regionale autoriteiten ligt.
In isolatie blijven op de kamer hoeft niet meer, maar de bewegingsvrijheid van de bewoners wordt met de nieuwe maatregel wel ernstig beperkt. In Badajoz (Extremadura) bijvoorbeeld wordt geen bezoek toegelaten in de verpleeghuizen en mogen bewoners evenmin de instelling verlaten. Datzelfde geldt voor de aangedane gebieden in de regio’s Catalonië, Galicië, Aragón, Baskenland, Navarra, La Rioja en Valencia, zij het in enkele van deze regio’s in aangepaste mate.
Momenteel zijn er in heel Spanje 280 actieve besmettingshaarden. In ruim twee weken tijd verdriedubbelde het aantal geregistreerde besmettingen ten opzichte van het aantal besmettingen tijdens de de-escalatiefasen. Hoeveel van deze nieuwe haarden zich in de Spaanse verpleeghuizen voordoen is tot dusver onduidelijk. Vooralsnog zijn de verpleeghuizen in Extremadura, Murcia en de Canarische Eilanden coronavrij.
Bescherming of veroordeling tot eenzaamheid?
De meningen onder familieleden van de verpleeghuisbewoners zijn verdeeld. Een aantal verenigingen van familieleden heeft inmiddels de mogelijkheden onderzocht om wettelijke maatregelen te nemen tegen de vrijheidsbeperking van hun ouders in het verpleeghuis. Zij zijn van mening dat het langdurig afschermen van deze ouderen van de maatschappij leidt tot fysiek en emotioneel lijden. In het bezoekverbod zien zij geen bescherming van de ouderen maar een veroordeling tot absolute eenzaamheid. Door de Spaanse krant El País geraadpleegde deskundigen spreken in deze situatie van een juridisch vacuüm: een toestand waarover geen recht heerst en in dit geval leidt tot een essentieel ethisch conflict.