Het WWF stelt dat de hoeveelheid water die wordt onttrokken jaarlijks moet worden vastgesteld en dat er een einde moet komen aan het illegaal aftappen van water. Dat gebeurt nu op zo’n 2000 plekken in 25 gemeentes rondom Doñana, in het mondingsgebied van de rivier Guadalquivir, dat zich uitstrekt over de provincies Sevilla, Huelva en Cádiz.
“Doñana bestaat voornamelijk uit water. En een van de grootste problemen van het park is de waterdiefstal. Sinds men in de jaren ‘80 met het kweken van aardbeien in kassen begon, stroomt er tot wel 80% minder water door de beken naar het moeras”, verklaarde Enrique Segovia, directeur Natuurbehoud van het WWF in Spanje, tijdens een videopresentatie van een rapport over de milieubedreigingen waar Doñana mee kampt.
In 2005 voerde het WWF ook een groot onderzoek uit. In het recent verschenen rapport bevestigt de milieuorganisatie dat de problemen van 2005 niet door de overheid zijn opgelost. Daarnaast wordt er melding gemaakt van 40 milieubedreigingen die de toekomst van de wetlands in gevaar brengen. “In het gebied is ongeveer 1600 hectare bebouwd met plastic kassen. Telers onttrekken illegaal water en cultiveren hellingen en stroomgebieden van beken, waardoor de natuurlijke omgeving onder druk komt te staan”, vervolgt Segovia.
De waterdiefstal blijkt levensbedreigend voor het waterhoudende Doñana. De situatie is kritiek en heeft ertoe geleid dat Spanje voor het Europees Hof van Justitie is gedaagd wegens het niet naleven van verschillende richtlijnen. De CHG, de Waternetwerkfederatie van de Guadalvivir, heeft de regering gedwongen om in februari 2019 stappen te ondernemen om te verklaren dat er sprake was van overexploitatie van water in het gebied.
De verantwoordelijken voor het rapport verzekeren dat er mogelijke maatregelen zijn om een aantal problemen van het gebied aan te pakken. Bijvoorbeeld het Plan de la Corona Forestal dat door la Junta de Andalucía, de deelregering van Andalusië, in 2014 is goedgekeurd. Het plan ging uit van sluiting van een groot aantal landbouwbedrijven in het gebied, maar de regering van Andalusië wist dit te omzeilen.
“Het rapport laat zien hoe vergankelijk dit unieke gebied is, waar regionale overheden op een eigen en ongecontroleerde manier zorgdragen voor de zee, toeristen, bossen, landbouw- en veeteeltgebieden, en culturele en recreatieve activiteiten aanbieden”, aldus Juanjo Carmona, coördinator van het kantoor van het WWF in Doñana. Samen met Pablo Flores heeft hij het onderzoek geleid. Het rapport stelt onder andere voor om de beschermde kuststrook te vergroten, om de impact van de baggerschuiten in de Guadalguivir te verkleinen, adequaat gebruik van landbouwplastic, afvalstoffen en stortplaatsen. Daarnaast moet de mijn van Aznalcóllar gesloten blijven en worden zowel de omgeving van Doñana en het park zelf uitgesloten als opslagplaats voor gas.
Het uitgevoerde onderzoek laat zien dat er ontwikkelingsmodellen bestaan waarvan de belangen haaks staan op een duurzame ontwikkeling van het milieu, de economie en een duurzame sociale ontwikkeling.
Volgens het WWF is het risico van branden in het gebied vergroot door de stijging van de temperatuur en het gebrek aan middelen om de hoeveelheid bos in stand te houden. In 2017 woedde er een grote brand in het natuurpark. De illegale stortplaatsen en hoeveelheden puin, het gebrek aan zuiveringsinstallaties van de gemeenten (slechts 7 van de 25 gemeenten voldoen aan de eisen), het verbranden van plastic van de kassen en de groeiende aanwezigheid van nieuwe exotische plantensoorten, zijn voorbeelden van de problemen die het park Doñana, de omgeving en de bewoners, bedreigen.
“Het nationaal park Doñana vecht al 50 jaar voor zijn voortbestaan. Het ecologisch evenwicht is er kwetsbaar; als de overheid geen serieuze maatregelen neemt om het park te beschermen, kan de verslechtering onomkeerbaar zijn en is de toekomst van dit Werelderfgoed, waar de deelregering van Andalusië en de centrale regering verantwoordelijk voor zijn, zeer onzeker”, voegt Teresa Gil toe. Zij is bij het WWF Spanje verantwoordelijk voor het waterbeheer.