De door de overheid voorgenomen verhoging van de btw op gezoete dranken is onderdeel van het Spaanse begrotingsplan voor 2021. In dit nog niet officieel gepresenteerde plan is een belastingverhoging opgenomen voor alle voedingsmiddelen die schadelijk zijn voor het milieu, de individuele gezondheid of voor de samenleving in het algemeen. Ook wil het ministerie van Consumptie reclames verbieden voor ongezonde producten die gericht zijn op kinderen onder de vijftien jaar.
De btw-verhoging is een van de aanpassingen uit een pakket van fiscale maatregelen waarmee de Spaanse overheid het huidige belastingsysteem wil veranderen. Het hele maatregelenpakket moet volgens de regering samen met de nieuwe wet tegen belastingfraude in 2021 ruim 6,8 miljard euro en in 2022 nog eens ruim 2,3 miljard euro in het laatje brengen.
Google-taks en Tobin-taks
Recent nog werden twee opvallende nieuwe fiscale aanpassingen goedgekeurd die vanaf 2021 van kracht gaan. Dat zijn de Belasting op Vastgestelde Digitale Diensten (in de volksmond ook wel de Google-taks genoemd) en de Belasting op Financiële Transacties (Tobintaks). Ook zullen er volgend jaar in navolging van de Europese richtlijnen milieubelastingen komen en worden bijvoorbeeld plastic wegwerpverpakkingen extra belast.
Obesitas, tandbederf en hart- en vaatziekten
Precies een jaar geleden verscheen er in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet een publicatie waarin belastingverhoging werd bepleit op alle dranken en voedingsmiddelen met een hoog suikergehalte. Wetenschappers onderstreepten in het artikel het belang van suikerreductie omdat overconsumptie leidt tot obesitas, hart- en vaataandoeningen en tandbederf.
Het plan de btw op suikerhoudende dranken te verhogen ligt al jarenlang op tafel, maar tot een goedkeuring is het nooit gekomen. In 2018 deed de toenmalige minister Cristobál Montoro nog een poging om met belastingverhoging op suikerrijke producten 200 miljoen euro binnen te halen, maar het voorstel werd gedwarsboomd door de suikerindustrie.
Initiatieven van de autonome regio’s
Enkele autonome regio’s namen wel al initiatieven op dit gebied, zoals de Canarische Eilanden waar al sinds 2017 voor gezoete dranken meer belasting wordt betaald. De regio Catalonië, pionier op dit gebied, werd door diverse distributeurs en horecaondernemers voor de rechter gesleept die vonden dat ze door de suikerbelasting ernstig benadeeld werden. Nadat het Catalaans hooggerechtshof deze bedrijven in het gelijk had gesteld, werd de verplichte prijsverhoging teruggedraaid. Het regiobestuur besloot echter de taks te handhaven omdat het om een niet definitief vonnis zou gaan.