Het familierecht in Spanje werkt anders dan in Nederland. Voor emigranten die met het Spaanse familierecht te maken krijgen zijn de regels vaak erg onduidelijk. Dit komt omdat er naast Spaans recht ook internationaal recht van toepassing is.
We hebben het over familiewetgeving in Spanje in relatie tot de voogdij en bezoekrecht van de kinderen. Bij een duurzaam verblijf in Spanje is in principe altijd het Spaanse (familie)recht van toepassing. Het maakt daarvoor niet uit welke nationaliteit de ouders hebben. Vanuit het oogpunt van het internationaal privaatrecht is de geldende norm namelijk dat het recht van het land van verblijf bevoegd is. Dit is vastgelegd in het verdrag van Den Haag van 1996.
Regionale wetgeving
In Spanje zijn er in totaal 17 verschillende autonome regio’s. Sommige van deze regio’s hebben zoveel autonome rechten dat zij de mogelijkheid hebben om hun eigen burgerlijk recht te creëren. Dit wordt ook wel derecho foral genoemd. Afhankelijk van de regio waar men woont, wordt binnen het systeem van het Spaanse burgerlijke recht bepaald welk derecho foral van toepassing is. Naast het algemene burgerlijke recht van Spanje kan er bij familierecht dus ook autonome (regionale) regelgeving van toepassing zijn.
Autonome regelgeving is sterk afhankelijk van de rechten die een autonome regio van de staat heeft ontvangen. In het geval van de familiewetgeving van Valencia heeft het Constitutionele Hof van Spanje bepaald dat de autonome regio van Valencia geen autonome regelgeving mag opstellen over kindervoogdij.
Sommige autonome regio’s hebben meer mogelijkheden om autonome regelgeving te maken. Dit heeft te maken met de geschiedenis van Spanje. De Catalaanse autonome burgerlijke wetgeving bestond en was al van kracht voordat de Spaanse grondwet van 1978 er kwam. De grondwet en het Constitutionele Hof van Spanje erkennen dat deze regelgeving een (bijna) volledig en compleet systeem van burgerlijke wetgeving bevat. Dit was niet het geval bij de autonome regio van Valencia. Hier bestond geen eigen familiewetgeving voordat de grondwet er was. Bij het opstellen van de grondwet heeft Valencia dan ook niet de autonomie gekregen om deze regelgeving te maken.
Oorspronkelijk had de autonome, forale regelgeving drie onderdelen. De eerste was de economische afhandeling bij de echtscheiding (toekenning van zaken of boedelverdeling). Daarnaast bestaat het erfrecht en successierecht traditiegetrouw uit lokale autonome regels. Tot slot is er over vraagstukken in relatie tot eigendom en recht van overpad altijd autonoom recht gemaakt. Tegenwoordig ontwerpen autonome regio’ss zoals Catalonië echter steeds meer eigen wetgeving. Of dat altijd even praktisch is, valt te beargumenteren.
Gedeelde en exclusieve voogdij
Binnen het Spaanse familierecht bestaat er zowel gedeelde als exclusieve voogdij. Afhankelijk van de regio oordelen rechters hier echter verschillend over. Dit komt door de eerder genoemde mogelijkheid van bepaalde regio’s om over dit onderwerp eigen regelgeving te maken.
In Catalonië passen rechters bijvoorbeeld de gedeelde voogdij van rechtswege toe wanneer één van de ouders daartoe verzoekt. De ouders hoeven hiervoor niet per se een akkoord te hebben gesloten. De rechter kan dit akkoord namelijk voor hen maken. In uitzonderlijke situaties kan de rechter beslissen om van een gedeelde voogdij afzien. Een dergelijke uitzonderingssituatie is bijvoorbeeld wanneer één van de ouders onregelmatig werkt. In Spanje wordt bij gedeelde voogdij namelijk bijna alles van te voren vastgelegd. Wanneer iemand onregelmatig werkt is dat vaak niet mogelijk. In andere regio’s zoals Andalusië, Madrid of Galicië kan gedeelde voogdij pas worden toegewezen als de ouders zelf tot een akkoord komen.
Ondanks dat men in Spanje en Nederland dezelfde terminologie van gedeelde en exclusieve voogdij gebruikt, zijn er grote verschillen tussen de rechten die een ouder ontvangt bij exclusieve voogdij in Nederland en in Spanje. Het is daarom van groot belang om een deskundige in te schakelen die u kan informeren over uw rechten.
Conclusie
In het geval van familierecht in Spanje is zowel internationaal, nationaal én regionaal recht van toepassing. Het is verstandig om altijd een deskundige in te schakelen die u kan informeren omtrent de voor uw persoonlijke situatie toepasselijke wetgeving. Gimbrère advocaten heeft deze deskundigheid in huis en kan u de juiste informatie geven. Onze advocaten vertellen u kosteloos of er in uw kwestie Spaans recht van toepassing is. Daarnaast kunt u tegen een vast tarief een adviesgesprek krijgen of een informatief rapport ontvangen met informatie over uw rechten.