Het is een chaos in de Spaanse gezondheidszorg vanwege het tekort aan gespecialiseerd medisch personeel. Ruim vijf jaar aan bezuinigingen, gedwongen pensioneringen en beperking van het aantal plekken voor arts-assistenten zou de particuliere gezondheidssector moeten redden. Deze maatregelen hebben er volgens vakbonden voor medici voor gezorgd dat er nu een tekort is aan duizenden specialisten.
De helft van de Spaanse ziekenhuizen heeft moeite om vacatures voor anesthesisten, eerstelijnsartsen, kinderartsen, radiologen, etc. opgevuld te krijgen. De komende jaren wordt deze situatie nog een stuk erger doordat 45.000 artsen met pensioen gaan, wat neerkomt op 21 procent van het aantal artsen in Spanje.
Bezuinigingen
In 2013 heeft de Spaanse overheid de autonome regio’s bezuinigingen opgelegd. De manieren om te bezuinigen waren om 65-jarige artsen verplicht met pensioen te laten gaan. Ze mochten door blijven werken tot hun zeventigste, maar dan wel op vrijwillige basis. Ook zijn er minder plekken voor arts-assistenten die verder opgeleid moeten worden tot specialist. Francisco Miralles, voorzitter van de vakbonden in de gezondheidszorg CESM, gaf aan dat de CESM op dat moment al veel pensioneringen voorzag. Ondanks waarschuwingen besloot de overheid om maar tien procent van de vrijgekomen functies op te vullen.
De situatie die hierdoor ontstaat is zorgelijk: In het universitair ziekenhuis Virgen de la Arrixaca in Murcia zijn de anesthesisten opgestapt waardoor de geplande operaties niet door konden gaan. In Jaén (Andalusië) is er een tekort aan professionele anesthesisten waardoor artsen uit Venezuela, die geen gediplomeerd anesthesist zijn, meehelpen tijdens operaties. In een ziekenhuis in Madrid zijn ouders in opstand gekomen omdat er te weinig kinderartsen zijn. Het aantal voorbeelden wordt met de dag meer.
Het Ministerie van Volksgezondheid van Asturië geeft aan dat er in heel Spanje nooit een gedetailleerde planning voor de middellange en lange termijn is gemaakt van het soort gespecialiseerde artsen per regio. Afhankelijk van de regio is er een tekort aan een specifiek type arts. In het ene gebied is er een tekort aan kinderartsen, in een ander gebied aan urologen en cardiologen. Buiten de grotere steden is het tekort een stuk groter dan in de grote steden zoals Barcelona en Madrid.
Afgestudeerde artsen massaal naar buitenland
José Martínez Olmos, senator van de PSOE en voormalig minister van Gezondheid in Spanje, geeft aan dat de bezuinigingen in de gezondheidszorg ertoe geleid hebben dat deze afgestudeerde artsen massaal naar het buitenland vertrekken. De ontwikkelingen van de laatste jaren maken het voor deze artsen niet aantrekkelijk om een baan te zoeken in Spanje. In de afgelopen tien jaar zijn 25.000 afgestudeerde artsen vertrokken naar het buitenland. Een aantal keerden terug, maar een groot deel wil dat niet omdat ze in het land en ziekenhuis waar ze nu werken een beter arbeidscontract en – voorwaarden en een beter toekomstperspectief hebben.
Ballotagecommissie
Ook is er een probleem met de accreditatie van docenten die arts-assistenten kunnen opleiden tot specialist. Die accreditatie duurt twee jaar omdat er – door bezuinigingen – geen mensen meer zijn om dit op te pakken. De overheid neemt deze taak sindsdien op zich. Alleen al in Andalusië wachten er 96 docenten op goedkeuring om de arts-assistenten op te leiden. Zolang die goedkeuring er niet is, kunnen deze artsen niet verder opgeleid worden tot specialist.
Een voor de hand liggende oplossing zou zijn om artsen uit het buitenland aan te trekken. Ook in deze gevallen moeten artsen uit niet EU-landen geaccrediteerd worden door de Spaanse overheid. Deze langdurende procedures leiden ertoe dat ziekenhuizen artsen aannemen die geen diploma tot specialist kunnen overleggen. Het Spaanse Ministerie van Volksgezondheid gaat hier niet op in. Volgens het Ministerie is dit de verantwoordelijkheid van de betreffende autonome regio. In 2001 heeft de regering van Aznar deze taak namelijk overgedragen van de Spaanse overheid naar de autonome regio’s.
Geen duurzame oplossing
Naast een probleem in de gezondheidszorg is het ook een politiek probleem. Hiervoor had jaren geleden al een oplossing voor gevonden moeten worden. In plaats daarvan heeft de Spaanse overheid het probleem erger gemaakt door alle bezuinigingen van de afgelopen jaren. Het is niet makkelijk om snel een oplossing voor dit probleem te vinden aangezien het gemiddeld tien jaar duurt vanaf het moment dat iemand geneeskunde gaat studeren totdat hij een gespecialiseerd arts is. Naast het oprichten van een werkgroep door het Spaanse Ministerie van Volksgezondheid samen met de autonome regio’s blijven concrete oplossingen op middellange en lange termijn vooralsnog uit.
Het is de vraag hoe snel deze tikkende tijdbom gaat ontploffen. Ook artsen zijn het zat dat ze de afgelopen jaren salaris hebben moeten inleveren. Ze verwachten dat na deze magere periode hun koopkracht weer zal toenemen. Dat is echter niet het geval. Ook is het zo dat het verschil in salaris in de gezondheidszorg ontzettend groot is. Nu er veel wordt gesproken over de gelijke beloning van politieambtenaren, zal het niet lang duren voordat dezelfde discussies losbarsten onder artsen. Ook dit is een probleem waar het Ministerie zich de komende tijd over zal moeten buigen.