Onlangs publiceerde het prestigieuze medisch-wetenschappelijk blad The Lancet het jaarlijkse onderzoek naar de toegankelijkheid en kwaliteit van de gezondheidszorg in 195 landen. Het onderzoek gaat uit van gegevens uit de Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study 2016 (GBD 2016). De gegevens worden samengevat in een schaal van 0 tot 100, de zogenaamde Healthcare Access and Quality (HAQ) Index.
Spanje niet langer bovenaan
De HAQ-index wordt bepaald op basis van onderzoek naar 32 doodsoorzaken die met de beschikbare medisch-wetenschappelijke zorg van het betreffende land behandelbaar zijn. Doodsoorzaken die onder andere zijn meegenomen zijn tuberculose, tetanus, hartaandoeningen en allerlei vormen van kanker. Elk van de beoordeelde 195 landen krijgt een score van 0-100. Met een index van 92 blijft Spanje wel net voor Frankrijk en Griekenland, maar wordt het gepasseerd door landen als Italië en Andorra. Zo staat Spanje niet langer bij de beste tien landen, maar is het gezakt naar plek 19 op de wereldranglijst.
Ranglijst
Van alle landen scoort IJsland het hoogst, met een index van 97.1. De vijf landen die daarna bovenaan de lijst eindigen, zijn:
2. Noorwegen: 96,6
3. Nederland: 96,1
4. Luxemburg: 96
5. Finland: 95,9
6. Australië: 95,9.1
De vijf landen met de laagste index zijn:
1. Centraal Afrikaanse Republiek: 18,6
2. Somalië: 19
3. Guinea-Bissau: 23,4
4. Chad: 25,4
5. Afghanistan: 25,9
Verschillen en bijzonderheden wereldwijd
De studie, voor het eerst uitgevoerd in 2000, evalueert de gezondheidsmodellen van Brazilië, China, het Verenigd Koninkrijk, India, Japan, Mexico en de VS. Hieruit blijkt dat de toegankelijkheid en kwaliteit van de gezondheidszorg in de periode 2000-2016 wereldwijd is verbeterd. Het wereldwijde gemiddelde van de HAQ-index steeg in die periode namelijk van 42,4 naar 54,4. Het grote verschil tussen de meest ontwikkelde en de meest achtergebleven landen op het gebied van gezondheidszorg is echter onveranderd gebleven en bedraagt 78,5 (IJsland met 97,1 tegenover de Centraal Afrikaanse Republiek met 18,6).
Over het algemeen zijn de toegankelijkheid en de kwaliteit van de gezondheidszorg in sub-Saharaans Afrika en Zuidoost Azië verbeterd en dan met name in Ethiopië, Rwanda, Equatoriaal-Guinea, Myanmar en Cambodja. In de VS, plaats 29 op de lijst, is sprake van een stagnatie. De landen van Latijns-Amerika blijven ofwel in hun ontwikkeling hangen ofwel vertonen een verslechtering van hun zorgstelsel. China en India laten de grootste ongelijkheid tussen zorg en kwaliteit zien.
India eindigt met een score van 41,2 op plaats 145. Terwijl China na jaren van constante verbetering op plaats 48 staat, valt dit land op door een verscheidenheid in kwaliteitszorg tussen de provincies. Zo heeft Peking een index van 91,5 en is die van Tibet 48. Brazilië staat op plek 96 en laat volgens de studie ook grote verschillen tussen de regio’s zien. In de VS heeft Massachusetts de hoogste score en Mississippi de laagste.
Het Verenigd Koninkrijk (plaats 23) valt op door het hoge niveau van eerstelijns gezondheidszorg in tegenstelling tot de meest bescheiden normen van bepaalde medische specialismen. Japan daarentegen (nummer 21) is een voorbeeld van geografische homogeniteit. Mexico (plaats 91) kampt met een duidelijke achterstand in het zuiden, zoals in Nuevo León of Chiapas.
Spanje en de gevolgen van de bezuinigingen
In Spanje gaat de meeste aandacht naar de behandeling van huid-, baarmoeder- en teelbalkanker. De behandelingen van tetanus, diabetes, blindedarmontsteking en hernia worden als beste beoordeeld.
In de studie zijn ook de bezuinigingsmaatregelen meegenomen die in september 2012 door de regering van Mariano Rajoy op het gebied van gezondheidszorg zijn genomen. Volgens de deskundigen van de Global Burden of Disease hebben deze geleid tot een vermindering van zowel de toegankelijkheid als de kwaliteit van het Spaanse volksgezondheidsstelsel. In 2010 bedroeg de gemiddelde wachttijd 65 dagen en in 2016 is deze opgelopen tot 115. Daarnaast werden door de strenge maatregelen illegale immigranten uitgesloten van basiszorg, prenatale zorg en ouderenzorg. Verder valt op dat de kosten die buiten het openbare gezondheidsstelsel vallen, zoals diagnoses of behandelingen door privéklinieken, zijn toegenomen tot 24% van het totale bedrag dat in 2015 aan het staatsmodel is toegewezen (negen punten boven het Europees gemiddelde). De onderzoekers pleiten dan ook onomwonden voor een herziening van deze besluiten en het herstellen van het recht op gezondheidszorg voor alle inwoners van Spanje.
Uitdaging voor Sánchez
Maar voordat er veranderingen op dit gebied kunnen worden doorgevoerd, heeft de regering van Pedro Sánchez nog wat hindernissen te nemen. De begroting die hij namelijk van zijn voorganger heeft overgenomen, houdt de overheidsuitgaven op 40,5% van het bbp, het laagste niveau sinds 2007. Daarnaast voorziet het economische programma een gezamenlijke daling van de uitgaven voor onderwijs en gezondheidszorg met 9,5% van het bbp in 2021. Dat is een bezuiniging van 0,7% in vier jaar, iets dat sinds 2003 niet meer is voorgekomen. Met andere woorden, de financiële inspanning die Spanje moet leveren om de kosten voor volksgezondheid te dekken, wordt elk jaar minder. En dat terwijl door de vergrijzing van de Spaanse samenleving de druk op de gezondheidszorg steeds meer zal toenemen.