Afgelopen maandag nog liet de regiopresident van Madrid weten dat Spanje met een ernstig tekort aan artsen en verpleegkundigen kampt. Het aantal medisch specialisten ligt in Spanje bijvoorbeeld onder het gemiddelde van alle OESO-landen en volgens de laatste cijfers van Eurostat ligt het aantal huisartsen zelfs fors onder het Europees gemiddelde met 76,5 versus 123,4 huisartsen per 100 duizend inwoners.
Datzelfde geldt voor het aantal verpleegkundigen: het gemiddeld aantal verpleegkundigen binnen de EU is 840 per 100 duizend inwoners; in Spanje zijn dat er niet meer dan 520 terwijl deze beroepsgroep van cruciaal belang is voor het onder controle houden van de coronapandemie. Daarbij moet ook nog in aanmerking worden genomen dat een deel van deze 520 verpleegkundigen per 100 duizend inwoners niet werkzaam was vanwege de vakantieperiode of ziekteverlof.
Overbelaste zorgcentra
Ook de directeur van het coronacrisiscentrum Fernando Simón erkende afgelopen maandag tegenover de pers dat er sprake is van overbelaste gezondheidscentra in Spanje. Daarbij liet hij zich niet verder uit of deze overbelasting veroorzaakt wordt door een tekort aan personeel of door organisatorisch falen.
Groot tekort in regio Madrid
Volgens de regiopresident van Madrid Isabel Díaz Ayuso is er onvoldoende instroom van nieuwe artsen en verpleegkundigen om de uitstroom van de pensioengerechtigden binnen deze beroepsgroepen te compenseren, een fenomeen dat in de komende jaren alleen maar erger zal worden. Daarom heeft zij premier Sánchez verzocht om het beroep van arts en verpleegkundige met financiële voordelen aantrekkelijker te maken. Met name in de regio Madrid is het tekort aan zorgpersoneel nijpend: volgens vakbond CSIF gaat 70% van de afgestudeerde artsen in Madrid vervolgens buiten deze regio aan het werk omdat daar de werkomstandigheden gunstiger zijn.
Volgens Lorenzo Armenteros van de Spaanse Vereniging voor Artsen en Huisartsen is er voor een goed functionerend zorgsysteem -in een normale situatie- sprake van een tekort van tussen de 4 en de 6 duizend huisartsen, dat komt neer op 14% van het huidige huisartsenaantal. Naar schatting zijn er in de regio Madrid alleen al 600 huisartsen en 150 kinderartsen te weinig aan het werk om afwezige collega’s te kunnen vervangen en het zorgsysteem naar behoren te laten functioneren. Dat bij een pandemie de gevolgen van deze tekorten nog vele malen groter zijn, spreekt voor zich.
Calamiteitenplan
De CGCOM, de Spaanse Organisatie voor Medische Beroepsorganisaties, dringt aan op het opstellen van een calamiteitenplan zoals dat ook in het voorjaar is gebeurd. Al gepensioneerde artsen en artsen die zich nog niet hebben gespecialiseerd zouden met een dergelijk plan kunnen worden ingezet om de druk op het systeem te verlichten. Tijdens de eerste golf werd op de inzet van 50 duizend extra professionals gerekend, maar uiteindelijk waren dat er maar een paar duizend. Ook de beroepsorganisaties voor verpleegkundigen zoeken naar oplossingen voor het personeelstekort; geen gemakkelijke opgave want binnen deze beroepsgroep is er in Spanje geen werkloosheid. De oplossing wordt eerder gezocht in een samenwerking tussen het publieke, semipublieke en private zorgsysteem voor zolang de coronapandemie nog voortduurt.
Uitputting
Gaandeweg de pandemie raakt het medisch personeel dat er wel is steeds meer uitgeput, zoals ook blijkt uit een enquête die gehouden is door de Spaanse Vereniging voor Interne Geneeskunde. 80% van de opgenomen Covid-19-patiënten die niet in kritieke toestand verkeert, wordt behandeld door een internist. Bijna 87% van de ondervraagde artsen gaf aan bezorgd te zijn zelf besmet te raken met het coronavirus en eigen gezinsleden te besmetten; bijna 30% was genoodzaakt tijdelijk gescheiden van het eigen gezin te wonen. 40% van de internisten had burn-out-symptomen veroorzaakt door de werksituatie en ruim 58% gaf aan aan emotionele oververmoeidheid te lijden. ç
Lees ook: Zorgelijke vlucht van medisch personeel uit Spanje