Door de razendsnelle verspreiding van het coronavirus en de overbelasting van de gezondheidscentra als gevolg daarvan, moest een groot deel van de reguliere zorg op afstand worden verleend, dat wil zeggen telefonisch of in het gunstigste geval met een videogesprek. Daarmee kwam een ontwikkeling die nog niet veel meer dan een experimentele was noodgedwongen in een stroomversnelling terecht.
Goede infrastructuur en bijscholing digitale vaardigheden
Het teleconsult werd aanvankelijk geïntroduceerd om de wachtlijsten kleiner te maken, efficiënter te werken en de bureaucratie in de zorg te reduceren. Hier en daar werd in Spanje al met virtuele consulten gewerkt, maar het concept was nog niet zover ontwikkeld om al op grote schaal te worden doorgevoerd. Nu dat door de coronapandemie wel het geval is, waarschuwen deskundigen voor de risico’s omdat de praktijk voor deze nieuwe werkwijze nog lang niet klaar is. Zij onderstrepen dan ook het belang van een goede infrastructuur en bijscholing op het gebied van digitale vaardigheden van het zorgpersoneel.
Volgens de Spaanse Vereniging voor Huisartsengeneeskunde Semfyc handelt een huisarts sinds de coronapandemie dagelijks gemiddeld 32 consulten virtueel af. Dat zijn in totaal 5 uur en 20 minuten. Daarnaast ziet de huisarts dagelijks nog zo’n tien mensen in de praktijk. Deze ontwikkeling heeft zich voorgedaan in een periode van maanden, terwijl deze normaliter verspreid zou zijn over een periode van jaren.
Volgens Nacho Vallejo, internist in ziekenhuis Virgen del Rocío in Sevilla kan het teleconsult nog niet worden beschouwd als een alternatief voor het traditionele consult, maar als een aanvulling daarop, waarmee een grote groep patiënten in coronatijd nog enige zorg krijgt in plaats van helemaal geen. Voor nu is dat de enige manier om het systeem met zo weinig mogelijk kleerscheuren draaiende te houden.
Grenzen in kaart brengen van virtuele zorg
Arsten zijn van mening dat er structurele inhoudelijke en organisatorische verbeteringen nodig zijn om het teleconsult in de toekomst op verantwoorde wijze voort te zetten. Om verbeterpunten in kaart te krijgen, is een goede evaluatie van de tot nu toe verleende virtuele zorg van groot belang. Daaruit moet worden opgemaakt wat een waardevolle bijdrage is gebleken en waar de grenzen liggen van dit type zorg. Dat geldt niet alleen voor de technische mogelijkheden en digitale vaardigheden van arts en patiënt, maar ook, en niet in de laatste plaats, voor de menselijke kant van de virtuele zorg. Het transformatieproces moet niet te snel gaan, om te voorkomen dat er weerstand ontstaat tegen deze vorm van zorg. Deskundigen onderstrepen dat virtuele zorg in de toekomst alleen efficiënt is wanneer deze goed gestructureerd en deskundig verloopt.