De vijf werden in oktober ontslagen door de Spaanse regering, nadat ze eenzijdig de onafhankelijkheid van Catalonië hadden uitgeroepen. Ze worden beschuldigd van rebellie, misbruik van overheidsgeld en opruiing. Toen bleek dat Puigdemont en vier van zijn voormalige ministers naar België waren gevlucht, vaardigde Madrid een Europees arrestatiebevel tegen hen uit.
Toen Puigdemont zich in Brussel zelf bij de politie meldde, besloot het Belgische Parket de voormalige regionale premier niet te arresteren, maar vrij te laten onder voorwaarden tot er een uitspraak over de zaak gedaan kan worden. Volgens de verdediging van Puigdemont ‘schendt Spanje de mensenrechten’ en met dit argument wil men uitlevering aan Spanje voorkomen. Bovendien ‘zijn er onvoldoende garanties dat er in Spanje een eerlijke rechtszaak volgt op basis van de internationale juridische afspraken’, zo zei Luis Alonso Cuevillas, een van de advocaten die de zaak van Puigdemont en zijn ministers behandelen. Volgens andere advocaat Paul Bekaert is Puigdemont niet gevlucht maar ‘heeft hij besloten zijn politieke strijd voort te zetten en dat kan hij beter hier doen, dan vanuit de gevangenis’ en ‘de enige weg die bewandeld kan worden is dat Spanje het Europese arrestatiebevel intrekt tegen Puigdemont en de vier ministers.’
Na afloop van de besloten zitting die de hele dag kan duren, bepaalt de rechter wanneer hij een besluit neemt, of dat de zaak opnieuw wordt uitgesteld. Dan kan er nog beroep aangetekend worden tegen de uitspraak. Mocht de rechter besluiten dat Puigdemont niet terug hoeft naar Spanje, kan hij nog negentig dagen als toerist in België verblijven. Daarna moet hij weg. In de Spaanse media wordt geschreven dat de rechter het definitieve besluit over uitlevering op 14 december zal bekendmaken.
Vandaag volgt er dus niet meteen een beslissing. Die wordt tegen het einde van de week verwacht. Mocht de rechter toch oordelen dat Puigdemont niet terug moet naar Spanje, dan zal hij officieel negentig dagen als toerist in België mogen blijven. Daarna moet hij wel weg. Zeker is in elk geval dat de afgezette premier tot na de regionale verkiezingen in Catalonië van 21 december in België blijft.
Puigdemont heeft eerder al aangegeven dat hij na de verkiezingen weer premier van Catalonië wil worden. Hij wil verder met het proces dat al in 2015 is begonnen. Afscheiding van Spanje is volgens hem uiteindelijk wel noodzakelijk.