De rest wordt hoofdzakelijk gedumpt op illegale stortplaatsen in de natuur of aan de rand van dorpen en steden. Tussen het bouwafval zitten ook veel giftige en gevaarlijke stoffen zoals asbest, verf, kankerverwekkend vezelcement of fluorescentielampen.
Op EU-niveau wordt gemiddeld ongeveer één ton puin per inwoner gegenereerd. In Spanje is dat zelfs meer zo blijkt uit documenten die zijn gepubliceerd door de overheid. Van alle afval betreft 40 procent resten van bouw- en sloopwerkzaamheden. Dat is 10 tot 15 punten meer dan het Europese gemiddelde.
Terwijl Spanjaarden langzaam hun verantwoordelijkheid nemen op het gebied van verminderen en recyclen van huisafval, heeft de enorme bouwsector in het land de principes van de circulaire economie nog niet omarmd. Veel puin, bakstenen, deurkozijnen, buizen, balken en kabels eindigen op stortplaatsen, waaronder vele illegaal, verspreid door het hele land. Dit terwijl beton, keramische materialen en asfalt bij de weinige afvalstoffen behoren die oneindig gerecycled kunnen worden. Dit bevestigt ingenieur Pablo Pérez in de Spaanse krant El País. Hij is technisch directeur bij de Grupo de Interés Áridos Reciclados. Dit bedrijf houdt zich bezig met het waarderen van puin in Andalusië, Galicië en Madrid. ‘Een deel van het probleem is dat er in de Spaanse bouwsector ‘geen cultuur’ bestaat om afval te scheiden of om gericht te slopen. Het verreweg gemakkelijkste en goedkoopste alternatief voor bouwbedrijven is het gemengde afval en puin op illegale plekken te dumpen omdat het veelal ook onbestraft blijft.
Bronnen bij het Spaanse ministerie van Ecologische Transitie bevestigen dat er tegen Spanje een Europees inbreukdossier loopt vanwege het niet voldoen aan de Kaderrichtlijn Afvalstoffen in het geval van het beheer van bouwafval.
De realiteit is dat slechts een vierde van al het bouwafval in Spanje terechtkomt bij een geautoriseerd afvalverwerkingsbedrijf. Terwijl normaal gesproken zo’n 90 procent van dit type afval gerecycleerd kan worden. De driekwart resterende resten worden gestort in oude mijngaten, afgelegen gebieden in de bergen of langs de kust. Er zijn zelfs illegale commerciële stortplaatsen, waarvan de eigenaren geld vragen om het puin zonder enige behandeling of selectie vooraf te storten. Zij vormen weer oneerlijke concurrentie voor de bedrijven die het wel volgens de regels doen.
Om aan de richtlijn bouwafval te voldoen zou elke gemeente een borg moeten innen van bouwbedrijven op het moment dat die hun bouwvergunning aanvragen. Die borg wordt terugbetaald zodra het bouwbedrijf kan aantonen wat er met al het bouwafval is gebeurd. Volgens de vakbond van bouwafvalverwerkingsbedrijven eist slechts 8 procent van alle Spaanse gemeenten een dergelijke borg.
Bij het ministerie van Ecologische Transitie wordt op nationaal niveau gewerkt aan maatregelen die een impuls geven aan de consumptie van gerecycleerde materialen afkomstig uit de bouw. Ook werd een gids uitgegeven met advies en tips om illegale vuilstortplaatsen op te ruimen en weer geschikt te maken voor andere doeleinden.