Afgelopen dinsdag werden in Madrid de resultaten gepresenteerd van het onderzoek ‘Country RepTrak’ waarin de internationale reputatie van landen wordt onderzocht. Dit jaar steeg Spanje twee plaatsen en neemt nu een 12e plaats in. Daarmee laat Spanje landen als Amerika, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Italië achter zich.
Spanje in de lift
Na een dieptepunt in 2013 wegens de nasleep van de economische crisis, zit het imago van Spanje de afgelopen jaren weer in de lift. Sinds 2013 is Spanje vijf plaatsen omhoog geklommen en heeft nu 76 van de 100 punten gescoord. Dat zijn er 14 meer dan zes jaar geleden. De positieve waardering heeft betrekking op alle aspecten die in het onderzoek zijn opgenomen, zelfs bij vragen die gerelateerd zijn aan de Catalaanse onafhankelijkheidscrisis en de institutionele politiek. Op dit gebied is 4% vooruitgang geboekt vergeleken met het onderzoek van vorig jaar. Onder de voornaamste Europese landen scoort alleen Duitsland beter dan Spanje.
Staatssecretaris Irene Lozano schrijft het imagoherstel toe aan ‘informatie-moeheid’ die volgens haar is ontstaan door de onafhankelijkheidspropaganda die vanaf 1 oktober 2017 de wereld over ging. Ondanks de negatieve impact van de beelden van politieacties tijdens het onwettige referendum zijn “de separatisten er niet in geslaagd om het Spaanse democratische systeem in diskrediet te brengen”, aldus Lozano.
Omdat de vragenlijst van RepTrak anoniem door de respondenten wordt ingevuld, is een mogelijke impact van het onafhankelijkheidsproces niet meetbaar in politieke en economische kringen. Mogelijk is de verbeterde reputatie van Spanje mede toe te schrijven aan een diplomatiek netwerk van 200 functionarissen op consulaten en ambassades.
Soft power scoort goed
Spanje scoort minder goed als het gaat om zaken die gerelateerd zijn aan de zogeheten ‘hard power’, zoals het technologie- en innovatieniveau, de erkenning van bedrijven, merken en het onderwijssysteem in het buitenland. Op zaken die gerelateerd zijn aan de zogeheten ‘soft power’ scoort Spanje juist beter: de levenshouding van de inwoners, de leefstijl, de natuurlijke omgeving, recreatiemogelijkheden en vermaak worden positief gewaardeerd.
De meest ontwikkelde landen van de wereld (de voormalige Groep van 8) hebben doorgaans een positiever oordeel over Spanje dan de Latijns-Amerikaanse landen. Volgens Emilio Lamo Espinos, voorzitter van onderzoeksinstituut Elcano, komt dit door een opleving van het veroordelen van de historische feiten. “Er is sprake van een nieuwe ‘zwarte legende’”, aldus Espinos.
Positief zelfbeeld
Uit het onderzoek blijkt ook dat het zelfbeeld van de Spanjaarden is verbeterd met meer dan 20 punten sinds een dieptepunt in 2014. Ondanks dat is Spanje een van de landen dat zichzelf negatiever beoordeelt dan het oordeel van buitenlanders over Spanje. Dit komt onder andere door de ontevredenheid over de politieke situatie en de corruptie.
Huidige politieke situatie
Het onderzoek werd uitgevoerd in januari 2019; de huidige politieke patstelling waardoor er voor de vierde keer in vier jaar tijd verkiezingen nodig zijn, heeft geen invloed gehad op de resultaten. Volgens een onderzoek van het CIS (Spaans Instituut voor Sociologisch Onderzoek) heeft de onvrede over de politiek een historisch dieptepunt bereikt en is de politieke situatie daarmee een van de grootste maatschappelijke problemen voor de Spanjaarden geworden.