De providers leveren aan het Spaans Instituut voor Statistiek (INE) gegevens over de positionering van mobiele telefoons waarbij het onderzoeksterrein verdeeld is in 3.500 eenheden met minimaal 5.000 inwoners. Door te analyseren hoe mensen zich tussen deze eenheden verplaatsten, kunnen de gegevens worden gebruikt voor de verbetering van bijvoorbeeld de openbaar vervoersdiensten.
Geanonimiseerde gegevens
Volgens de telefoonproviders levert het verkopen van hun klantgegevens geen problemen op omdat deze volledig geanonimiseerd zijn en er daarom geen inbreuk wordt gemaakt op de Wet voor Bescherming van Persoonsgegevens. Voor de onderzoekers is het onmogelijk om de persoonsgegevens te achterhalen die bij de telefoonnummers horen. De gang van zaken is volgens de providers volledig legaal omdat de belgegevens 12 maanden bewaard moeten blijven voor het geval de politie daar met een rechterlijke toestemming gebruik van moet maken. Na twaalf maanden moeten de gegevens vernietigd dan wel geanonimiseerd worden. Geanonimiseerde gegevens mogen dan, op rechtmatige wijze, worden verkocht zonder uitdrukkelijke toestemming van de gebruikers.
Volgens het INE betreft het een statistisch onderzoek dat voldoet aan de Wet op de Statistiek die het statistisch geheim waarborgt en nakoming garandeert van de Wet op de Gegevensbescherming. Het gebruik van ‘big data’ wordt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Google dat gebruik maakt van gepersonaliseerde informatie, zeer nauwgezet uitgevoerd voor niet-commerciële doeleinden.
“We verkrijgen alleen informatie over X toestellen die op tijdstip U geconnecteerd zijn met antenne Z. Dat is alle informatie die we verstrekken” melden bronnen van Vodafone. Daarbij vermeldt deze provider dat gebruikers middels een app aan kunnen geven dat ze hun toestemming intrekken voor het gebruik van Vodafone Analytics.
Consumentenorganisaties dringen aan op respecteren van privacy
Toch vinden consumentenorganisaties dat voorzichtigheid geboden is. Ook het Spaans Agentschap voor Gegevensbescherming heeft het INE om nadere informatie gevraagd en op sociale media was de vraag of een dergelijk onderzoek al dan niet de privacy schendt onderwerp van gesprek. Het INE blijft erbij dat er zolang geen persoonlijke gegevens worden verstrekt, de privacy van de gebruikers niet in gevaar is.
In de Spaanse Wet op de Gegevensbescherming is vastgelegd dat geanonimiseerde gegevens alleen gebruikt mogen worden door organisaties die deze gegevens analyseren voor publieke statistische doeleinden. “Het INE voldoet aan die eis en het betreft hier geen beschermde gegevens, maar desondanks blijft het respecteren van de privacy de eerste prioriteit” zegt Ileana Izverniceanu van consumentenorganisatie OCU. Ruben Sanchez van Facua-Consumidores en Acción zegt erover: “Als met het gebruik van ‘big data’ werkelijk de verbetering van openbare diensten wordt beoogd is het onderzoek gerechtvaardigd. Dat is het niet als deze gegevens gebruikt worden voor het doorvoeren van bezuinigingen of het reduceren van de bestaande infrastructuur. Het onderzoek zelf is dus gerechtvaardigd, de vraag is alleen of dat ook geldt voor de toepassing van de uitkomsten van het onderzoek”.