Reporteros sin Fronteras is de organisatie die in Spanje waakt over de persvrijheid. In Nederland is dat Verslaggevers zonder Grenzen. Het RSF publiceert elk jaar de ranking van 180 landen waarin de vrijheid van de pers per land wordt gescoord.
Vragen over vrijheid, onderdrukking en geweld tegen journalisten
De index wordt samengesteld uit resultaten van vragenlijsten die worden gestuurd naar alle partnerorganisaties van Reporteros sin Fronteras. Honderden correspondenten, journalisten, wetenschappers, juristen en mensenrechtenactivisten over de hele wereld vullen deze lijsten in. Inzicht in directe aanvallen op journalisten en druk vanuit overheden op de vrije pers wordt aan de hand van deze lijsten verkregen. Er wordt benadrukt dat deze ranking gaat over de vrijheid van de pers, niet de journalistieke kwaliteit ervan.
Vox oorzaak dat Spanje lager staat dan andere Europese landen
Een 29e plaats van Spanje valt op gezien het feit dat veel andere Europese landen voor Spanje in de ranking worden genoemd. Het RSF wijst Vox aan als reden waarom Spanje ‘slechts’ een 29e plaats inneemt. De partij wordt ook genoemd in het jaarlijkse rapport van het RSF: “Het doordringen van extreemrechts in de Spaanse politiek bepaalt de mate van persvrijheid in Spanje. Het toetreden van Vox in het Spaanse parlement heeft er sinds maart 2019 voor gezorgd dat Vox en haar sympathisanten de Spaanse pers – zowel via sociale media als persoonlijk – aan de schandpaal nagelen of hen beschuldigen van dingen om hun eigen acties te verdoezelen.”
Ook Catalonië wordt genoemd in het rapport: “In Spanje wordt het – net als in Oostenrijk, Italië en Griekenland – steeds zichtbaarder dat nationalistische groepen en extreemrechtse sympathisanten openlijk geweld gebruiken tegen journalisten.”
Rechters en politie Spanje lijken politieke vrijheid minder te respecteren
Ook benoemt het RSF dat onderzoeksjournalisten in Spanje zo nu en dan te maken krijgen met ‘juridische wreedheid van het Spaanse systeem’ aangezien sommigen zijn beschuldigd van het vrijgeven van geheime (gerechtelijke) informatie en daarbij beslag is gelegd op bijvoorbeeld hun mobiele telefoon. “Hoewel de meerderheid van de journalisten nooit is veroordeeld, lijken rechters en de politie steeds minder de vrijheid van de pers in Spanje te respecteren,” aldus vermeldt in het rapport van RSF.
Hoe staat het met de persvrijheid in andere landen?
Noord-Europese landen – Noorwegen, Finland en Denemarken – nemen de eerste drie plaatsen in en zijn daarmee de landen waar journalisten veelal vrij hun beroep kunnen uitoefenen. Nederland neemt een vijfde plek in en België staat op plaats twaalf van de persvrijheidsindex. Op de website van RSF is de complete persvrijheidsindex gepubliceerd.
Het RSF is ervan overtuigd dat de komende tien jaar beslissend zullen zijn voor de persvrijheid. De directeur van het RSF neemt het nepnieuws als voorbeeld dat zich over de hele wereld verspreid en waar onwaarheden worden verteld over de verspreiding en het bestrijden van het coronavirus. Andere factoren zoals geopolitiek, de ontwikkeling en betrouwbaarheid van technologie, democratie en hoe we aankijken tegen de pers is, volgens hem, beslissend voor hoe de persvrijheid er in 2030 uit zal zien.