En met die ruim 27 duizend doden staat Spanje op nummer 6 als het gaat om de landen die wereldwijd de meeste sterfgevallen hebben als gevolg van Covid-19. Als het gaat om het sterftecijfer per miljoen inwoners, staat Spanje zelfs op nummer 4.
Deskundigen zijn het erover eens dat de Spaanse gezondheidszorg zeer efficiënt is, zolang zich geen extreme problemen voordoen als een pandemie. Spanje heeft van alle OESO-landen een bovengemiddeld aantal medisch specialisten, maar het aantal huisartsen ligt ver onder het gemiddelde. Dat geldt ook voor het verplegend personeel: het Europees gemiddelde ligt op 8,4 verpleegkundigen op iedere 1000 inwoners, in Spanje zijn dat er maar 5,2. Als het gaat om een ranking van het aantal beschikbare ziekenhuisbedden, hoort Spanje van alle Europese landen bij de onderste in de rij.
Geen politieke verbroedering
Binnen de Spaanse politiek heeft de coronacrisis niet voor maar de minste interne verzoening en een daaruit voortvloeiend eenduidig overheidsbeleid kunnen zorgen. Sinds aanvang van de crisis gingen de confrontaties onverminderd door met over en weer felle kritieken en aanhoudende dwarsliggerij. Premier Sánchez richtte zich op slechts enkele partijen om de krachten de bundelen en ook de conservatieve oppositie koos voor de frontale aanval in plaats van de gemeenschappelijk strijd.
Covid-19-dashboard sinds 21 mei niet meer actueel
Het ministerie van Volksgezondheid had al vanaf het begin van de coronacrisis onvoldoende capaciteit om de epidemiologische ontwikkelingen adequaat in beeld te krijgen. Uitgerekend afgelopen week, op het cruciale moment dat Spanje langzaam uit de lockdown komt, koos het ministerie voor een andere verwerkingswijze van de coronastatistieken. Dat leidde tot de nodige chaos, terwijl de epidemiologische gegevens juist nu van het allergrootste belang zijn. Het ‘Covid-19-dashboard’ van het Spaans Nationaal Centrum voor Epidemiologie is al sinds 21 mei niet meer geactualiseerd.
Toen vanaf maart de Spaanse ziekenhuizen vol begonnen te lopen, bleek er noch centraal, noch regionaal een strategie te zijn om de crisis aan te pakken en kampten binnen de kortste keren alle zorginstellingen met een ernstig tekort aan beschermende materialen. De coördinatie die nodig was om deze tekorten aan te vullen ontbrak volledig. Toen bleek dat de centraal geregelde inkoop van materialen voor de 800 Spaanse ziekenhuizen faalde, moesten de regio’s alsnog zelf achter hun broodnodige spullen aan, op een moment dat er al complete gekte was ontstaan op de markt van mondkapjes, ademhalingsapparatuur en diagnostische tests.
Nog niet klaar voor nieuwe crisis
De coronacrisis brak aan op een moment dat Spanje nog niet al te veel vet op het been had en de wonden van de vorige economische crisis nog niet volledig waren geheeld. De staatsschuld was nog rond de 100% van het bruto binnenlands product, wat weinig flexibiliteit geeft als zich opnieuw zware tijden aandienen. Zowel de voormalige premier Mariano Rajoy als de huidige premier Pedro Sánchez verkozen tijdens hun regeerperiode de eigen populariteit boven impopulaire maatregelen voor het verlagen van de staatsschuld. Vorig jaar steeg onder het bewind van Sánchez de staatsschuld weer voor het eerst sinds 2012 en nam toe met 33 miljard euro. Met hulp van de Europese Unie en de Europese Centrale Bank moet Spanje nu deze nieuwe grote crisis te boven zien te komen.