Dat blijkt uit een onderzoek van het Instituut voor Mariene Wetenschap in Barcelona (ICM-CSIC) waarvan de resultaten onlangs zijn gepubliceerd in Marine Pollution Bulletin. Het verdwijnen van steeds meer ansjovissen en sardines uit de Middellandse Zee was aanleiding een onderzoek te starten naar de gesteldheid van deze vissoorten.
De sardine en ansjovis zijn de meest vercommercialiseerde vissoorten in het mediterrane gebied en maken hier 39% van alle visvangst uit. Voor het verdwijnen van steeds meer sardine- en ansjovispopulaties werden tot dusver twee oorzaken gegeven: de overbevissing en de klimaatverandering. Nu blijkt er ook sprake te zijn van een derde belangrijke oorzaak, namelijk dat de meerderheid van deze vissen plasticdeeltjes en -vezels van maximaal vijf millimeter in het spijsverteringskanaal heeft.
Effect op mens en andere diersoorten nog onduidelijk
Vervolgonderzoek moet nog uitwijzen in hoeverre deze microplastics schadelijk zijn voor de mensen die deze vissen eten. Het maagdarmkanaal wordt weliswaar verwijderd vóór bereiding en consumptie, maar het is vooralsnog onduidelijk of de deeltjes zijn doorgedrongen in de rest van het visweefsel. Bovendien heeft het onderzoek van ICM-CSIC een relatie aangetoond tussen de aanwezigheid van microplastics en de aanwezigheid van parasieten in het spijsverteringskanaal en een slechtere gezondheidstoestand van de vis.
Hoewel nu voor het eerst in aangetoond dat deze relatie bestaat, is nog onduidelijk hoe dit mechanisme in zijn werk gaat. Duidelijk is in ieder geval dat hoe meer microplastics een vis met zich meedraagt, hoe meer parasieten het dier heeft en hoe slechter zijn gezondheidstoestand is. Vermoed wordt dat de parasieten op de plastic deeltjes aanwezig zijn en de vissen ze op die manier binnenkrijgen. Een andere verklaring zou kunnen zijn dat er meer parasieten aanwezig zijn in het vervuilde water waarin de vissen zwemmen.
Afgezien van de onduidelijkheid over wat het effect van de ansjovis- en sardineconsumptie op de mens is, is deze ontwikkeling zorgelijk voor de voedselketen omdat ook veel andere dieren deze vissoorten eten. Volgens het onderzoek gaat het voornamelijk om sardines uit het Middellandse Zeegebied bij Alicante en om ansjovissen uit het noordwestelijke deel van het Middellandse Zeegebied, bij Zuid-Frankrijk en Noord-Spanje. Eerder werden ook al onderzoeksresultaten gepubliceerd in Environmental Pollution waaruit blijkt dat meer dan 65% van de gamba’s afkomstig uit de Catalaanse kust microplastics bevatten.
Plasticgebruik sinds halverwege vorige eeuw drastisch toegenomen
Volgens de Verenigde Naties komt er jaarlijks 13 miljoen ton plastic in de oceanen terecht door toedoen van de mens, wat de dood van meer dan 100 duizend vissoorten tot gevolg heeft. Daarbij worden de oceanen ook bevuild met niet-verwijderbare schadelijke stoffen. Vanaf 1950 is het gebruik van plastic enorm toegenomen; in 2017 ging het wereldwijd om 300 miljoen ton plastic in de oceanen.