Sinds Spanje strijdt tegen het coronavirus, gebeurt er in gevangenisland iets wat in 25 jaar niet is voorgekomen: het verkorten van de tijd in de gevangenis. Het advies van de Spaanse regering om fysieke contacten zoveel mogelijk te vermijden, heeft ertoe geleid dat er in maart en april bijna 3.000 gevangenen naar huis zijn gestuurd. Nog eens 1.603 gevangenen zijn geclassificeerd als derde-graads-gevangenen, waardoor ze slapen in centra en open ruimten die worden ingezet voor een geleidelijke overgang van de gevangenis naar het leven in vrijheid.
Gevangenisstraf beste middel voor herintegratie?
Deze situatie doet opnieuw de vraag rijzen: Wat als een gevangenisstraf niet het beste zou zijn voor herintegratie? Vlak voordat Covid-19 wereldnieuws werd, schreef het Spaanse Journal of Criminal Investigation (REIC) in januari 2020 het artikel ‘El futuro de la prisión en España’ over de toekomst van gevangenisstraffen. Professor in het strafrecht, José Cid, schreef over de opkomst van alternatieve straffen in plaats van traditionele gevangenisstraffen. Deze alternatieve straffen betreffen vaak straffen die korter zijn waarbij meer aandacht wordt besteed aan de overgang van gevangenis naar vrijheid.
Strenger gevangenisbestuur in Spanje
In het REIC-artikel wordt informatie over het aantal instromingen en de duur van de straffen geanalyseerd. De conclusie luidt dat het hoge aantal mensen in de gevangenis in Spanje niet te wijten is aan een toename van de criminaliteit maar door een zwaarder strafbeleid. Elk jaar gaan steeds minder mensen naar de gevangenis. Van het aantal veroordeelden wordt slechts 13 procent opgesloten, maar de opsluiting duurt steeds langer. “Niet alleen de wetgeving is streng, ook de gevangenisbesturen zijn dat,” staat vermeld in het REIC-artikel.
Volgens Cid en een andere hoogleraar van de Universiteit van Málaga, José Luis Díez Ripollés, staat een sanctie op zich niet ter discussie, maar het idee van een gevangenisstraf. “Strafhervormingen in de geschiedenis van Spanje laten zien dat straffen steeds langer worden. De maatschappij moet weten dat een gevangenisstraf een zeer dure oplossing is. Alternatieven zijn in een heel aantal gevallen zowel qua kosten als qua efficiëntie beter te noemen,” aldus het artikel van REIC.
Statistieken gedetineerden in Spanje
Op dit moment zitten circa 59.000 mensen vast in Spanje. Veel minder dan de piek van 2010 toen er bijna 77.000 gevangenen waren. Met 127 gedetineerden per 100.000 inwoners ligt het totaal aantal gevangenen in Spanje iets boven het Europees gemiddelde van 118 gedetineerden per 100.000 inwoners.