Bankia zou een jaar later de grootste reddingsoperatie in de geschiedenis van Spanje ondergaan. Rato is ex-directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en voormalig vice-premier en minister van Economische Zaken van Spanje. Hem hing een gevangenisstraf van 8 jaar boven het hoofd. Andere beklaagden waren Bankia zelf en Deloitte, het accountantskantoor van de financiële instelling.
Rato werd in 2010 benoemd tot voorzitter van Bankia en heeft altijd ontkend iets verkeerds te hebben gedaan. Tegen het vonnis kan nog hoger beroep worden aangetekend bij het Hooggerechtshof. In de uitspraak van dinsdag, die 442 pagina’s telt, zegt het hof dat de openbare aanklagers geen ‘concrete daden’ van de beklaagden hebben gevonden die de wet overtreden. Daaraan werd toegevoegd dat juridische entiteiten zoals Bankia en Deloitte onder het Spaanse wetboek van strafrecht – schuldig kunnen worden bevonden aan slechts een beperkt aantal strafbare feiten zoals orgaanhandel, misdaden in verband met kernenergie en terrorisme – maar niet aan valse boekhouding.
Bankia, nu voor 62 procent eigendom van de staat, wordt momenteel overgenomen door CaixaBank, de grootste particuliere kredietverstrekker van Spanje, in een transactie waarvan de voorwaarden deze maand werden afgerond. Volgens de rechter is ‘het duidelijk dat het proces dat resulteerde in de beursnotering van Bankia intensief en met succes werd gecontroleerd door de Spaanse Bank, de nationale veiligheidscommissie, het herkapitalisatiefonds voor banken en de Europese Bankautoriteit en van al deze instelling de definitieve goedkeuring kreeg’.
De beursgang van Bankia verlaagde de kapitaalvereisten op basis van regels die destijds minder streng waren voor beursgenoteerde banken, maar de giftige vastgoedportefeuille leidde tot de ineenstorting van de bank in 2012. Deze gebeurtenis werd synoniem voor de financiële crisis in Spanje.
De bank ontving uiteindelijk meer dan 20 miljard euro aan reddingsfondsen en boekte in 2012 een jaarlijks verlies van ruim 19 miljard euro, het grootste verlies in de Spaanse geschiedenis. Deze benarde positie verergerde de financiële crisis in Spanje en dwong de Spaanse regering om een redding te vragen bij de EU.
Volgens Citizens Against Corruption, de actiegroep die particuliere beleggers vertegenwoordigt die hun spaargeld in Bankia-aandelen verloren, blijkt uit de uitspraak van dinsdag dat er ‘niemand verantwoordelijk wordt gehouden voor deze financiële crisis, alsof het een meteorologische gebeurtenis was’. ‘We hebben wetten nodig om spaarders te beschermen, de regelgevende instanties te hervormen en een einde te maken aan de straffeloosheid voor systeembanken die het land tot een bankroet kunnen leiden. We kunnen geen banken hebben met besturen die een rusthuis vormen voor voormalige politici in plaats van dat er bekwame professionals werken’, werd daaraan toegevoegd.
Zowel Bankia als de Spaanse Bank weigerden commentaar te geven op de uitspraak. Rato werd in 2017 afzonderlijk veroordeeld tot vier en een half jaar gevangenisstraf wegens verduistering van geld, samen met 64 anderen, waaronder Miguel Blesa, die voorzitter was van Caja Madrid, de spaarbank waaruit Bankia later deels ontstond, en die zelfmoord pleegde na het horen van zijn gevangenisstraf. In de zaak ‘Tarjetas Black’ verschafte de bank Caja Madrid (later Bankia) jarenlang aan meerdere begunstigden een exclusieve creditcard, een soort Visa Black Card, die vrijwel onbeperkt gebruikt kon worden. De creditcardbetalingen bleven echter volledig buiten de boekhouding en er werd geen belasting over betaald. De uitgaven bedroegen tussen 2003 en 2012 (het jaar na de beursgang van Bankia) in totaal ongeveer 12 miljoen euro.