Afgelopen augustus bijvoorbeeld werd karetschildpad Thunderbird uit spooknetten gered door milieuorganisatie Save the Med op Mallorca. Het vijftienjarige dier met een schild van bijna een meter lang zat verstrikt tussen de draden, plastic flessen en andere troep die in het net was achtergebleven.
Vooral aan de kust bij het Afrikaanse Magreb wordt uit pure noodzaak de vismethode met plastic netten toegepast om alles wat ook maar enigszins eetbaar is uit de zee te halen. Het probleem ontstaat echter als deze onzichtbare netten gaan dwalen in zee en er onbedoeld veel dieren in verstrikt raken die zichzelf er vervolgens niet meer uit kunnen bevrijden.
Net als Thunderbird werden dit jaar nog 84 andere zeeschildpadden bij de Balearen uit de schadelijke spooknetten gered. Volgens Debora Morrison van Palma Aquarium waar de geredde dieren worden verzorgd, waren dat er nooit eerder zo veel. Omdat de toename opvallend was, luidde Save de Med de noodklok bij de FAO (voedsel- en landbouworganisatie van de VN), die in een antwoord liet weten het verschijnsel te zullen onderzoeken. Omdat Save the Med dat niet wilde afwachten en vond dat er iets moet gebeuren, werd Med Ghost Fads (spooknetten) opgericht. Deze organisatie richt zich uitsluitend op de bestrijding van spooknetten in de Middellandse Zee. Daarvoor krijgen ze medewerking van andere milieuorganisaties als Oceancare en BirdLife.
Opsporen van spooknetten
Thunderbird en nog twee andere zeeschildpadden worden via de satelliet gemonitord. Door de dieren te volgen, kan een relatie worden gelegd tussen de variatie in zeestromingen en de route die de zeeschildpadden afleggen. Zo wijzen de dieren als het ware aan waarvandaan de spooknetten door de stroming zijn meegevoerd. Als deze locatie nader kan worden bepaald, kan daarop actie worden ondernomen zoals dat ook gebeurde in 2008. In dat jaar slaagde Safe the Med erin om een verandering door te voeren in de vistechnieken voor de tonijnvangst. Het zogeheten beuglijnsysteem dat daarvoor werd gebruikt, kostte jaarlijks aan zo’n 20 duizend zeeschildpadden het leven. Nadat deze vistechniek is aangepast, daalde dat cijfer naar een getal van tussen de 3 en 6 duizend.
Probleem aanpakken bij de bron
Het komende jaar hoopt Safe the Med te gaan samenwerken met lokale vissers uit de stad Al Hoceima in het noordwesten van Marokko, waar volgens het onderzoek met de satellietbeelden veel van de spooknetten vandaan komen. Een onderzoeksteam van de Universiteit van Tetuán zal bij het project betrokken zijn.
Ook werkt Safe the Med samen met organisaties als Artsen Zonder Grenzen en Open Arms omdat het probleem in eerste instantie veroorzaakt wordt door armoede en honger. Zo zijn er ook veel spooknetten in de zee bij de kust van Malta, waar ze vermoedelijk afkomstig zijn van de vluchtelingenkampen.
Thunderbird is inmiddels aan zijn lange Atlantische reis begonnen richting Florida waar hij naar verwachting een aantal weken over zal doen. Zijn maatje Gloria zwemt nog rond in de zee bij het kleine eilandje Cabrera, ten zuiden van Mallorca waar, als de omstandigheden het toelaten, op één ochtend soms wel twintig zeeschildpadden te zien zijn.
Steeds meer nieuwe nesten in Spanje
Na eerder geregistreerde nesten van zeeschildpadden in Castellón, Calbanque en Castelldefels, werd in 2019 voor het eerst een nest geregistreerd op een strand in Ibiza. Dit jaar breidde dit aantal zich op de Balearen uit met nieuwe nesten op de stranden van Menorca en ook op het strand van Marbella werd voor het eerst een zeeschildpaddennest aangetroffen. In Catalonië zijn dit jaar over de hele kustlengte zeeschildpaddennesten geregistreerd. Waar vorig jaar nog in totaal negen nesten in Spanje zijn aangetroffen, waren dat er dit jaar drie keer zo veel. Deskundigen verwachten dat deze toename als gevolg van de klimaatverandering in de komende jaren nog zal doorzetten.