De coronapandemie maakt het vluchtelingenprobleem in de wereld er niet eenvoudiger op en mede hierdoor is het lastig voor Spaanse autoriteiten om de situatie goed aan te pakken. Desalniettemin heeft het ministerie van Binnenlandse zaken in 2020 een recordaantal asielaanvragen behandeld, 116.614 zaken om precies te zijn.
Hoewel Spanje hiermee een goede inhaalslag maakt, betekent het niet dat de Spaanse overheid het immigratieprobleem en de opvang van vluchtelingen onder controle heeft. Normaal gesproken dient er binnen zes maanden op een asielaanvraag gereageerd te worden. Om de omvang van het probleem van Spanje duidelijk te maken: In 2020 werden zaken behandeld die dateerden uit 2015.
Spanje maakt inhaalslag in behandelen asielaanvragen
Vanwege de coronapandemie, het uitroepen van de noodtoestand en het sluiten van de grenzen zijn er in 2020 bijna 89.000 nieuwe asielaanvragen in Spanje bijgekomen, een daling van 25 procent ten opzichte van 2019. Begin 2021 liggen er nog zo’n 94.500 asielaanvragen te wachten om behandeld te worden. Toch handelde het ministerie vorig jaar voor het eerst sinds 2011 meer zaken af dan dat erbij kwamen. De algemeen directeur van het bureau voor asiel en vluchtelingen (OAR) laat weten dat er ruim tweehonderd ambtenaren extra zijn aangenomen. Dit, samen met extra investeringen in IT-systemen, moet helpen om het behandelen van asielaanvragen in Spanje te versnellen.
De Spaanse Commissie voor Vluchtelingenhulp (CEAR) juicht het toe dat Spanje afgelopen jaar meer zaken heeft behandeld, maar waarschuwt het Spaanse ministerie van Binnenlandse zaken wel dat de snelheid niet ten koste mag gaan van de kwaliteit van het behandelen van asielaanvragen.
Sinds 2015 explosieve toename vluchtelingen
Volgens het artikel in de Spaanse krant El País heeft Spanje al sinds 2015 problemen met het asielbeleid. Toen ontvluchtten tienduizenden Syriërs hun door oorlog geteisterde land. Velen daarvan kwamen naar Spanje. Spanje ging van 32.000 aanvragen in 2017 naar 118.000 aanvragen in 2019 en dat was het moment dat het OAR, onderdeel is van het ministerie van Binnenlandse Zaken, de aanvragen niet meer kon bolwerken. Spanje staat sindsdien bekend als een van de traagste EU-landen wat de behandeling van asielaanvragen betreft.
Spanje laat minder vluchtelingen toe dan andere EU-landen
Volgens de laatste gegevens van Eurostat is Spanje met slechts 4 procent ingewilligde asielaanvragen het EU-land met het laagste erkenningspercentage. Meer dan de helft van het aantal aanvragen wordt direct afgewezen.
Meeste vluchtelingen in Spanje komen uit Venezuela
Waar andere Europese landen voornamelijk vluchtelingen ontvangen uit landen als Syrië, Afghanistan en Irak heeft ruim 80 procent van de asielzoekers in Spanje een Latijns-Amerikaanse achtergrond. Het gaat hierbij voornamelijk om vluchtelingen uit Venezuela en Colombia. Voor hen is het te gevaarlijk om terug te keren vanwege ras, godsdienst of politieke overtuigingen.
In 2020 verleende Spanje aan 40.265 vluchtelingen uit Venezuela een vluchtelingenstatus of humanitaire bescherming. De andere burgers aan wie deze status in Spanje is verleend komen uit Colombia (153), Oekraïne (59), Peru (17) en Panama (12). Deze noodgreep wordt voornamelijk bij vluchtelingen toegepast wanneer de asielaanvraag is afgewezen, maar de persoon niet terug kan naar zijn land van herkomst.
Dit is precies de strijd die Spaanse en Europese ngo’s voeren om vluchtelingen te verdedigen door aan te tonen dat er in het land van herkomst sprake is van gewelddadige of onmenselijke situatie waardoor de vluchteling voldoet aan de criteria om door de Spaanse overheid beschermd te worden.