In een jaar waarin 620 duizend banen in rook op zijn gegaan, de jeugdwerkloosheid gestegen is naar 40 procent en de staatsschuld is opgelopen tot 1,311 biljoen euro, lijkt het met de werkgelegenheid voor hoge overheidsfunctionarissen juist erg goed te gaan. In 2020 had Spanje volgens een rapport van het ministerie van Territoriaal Beleid en Overheidsfunctioneren een recordaantal van 736 topfunctionarissen in dienst; dat is 10,51 procent meer dan aan het einde van 2019.
Niet alleen is het aantal topambtenaren in de afgelopen jaren enorm toegenomen, ook stelt de krant elespañol de manier waarop een aantal van hen op die positie terecht is gekomen aan de kaak. De wet schrijft voor dat de functie van directeur-generaal door een ambtenaar moet worden ingevuld, maar de huidige coalitieregering heeft die regel bij 35 van deze functies niet nageleefd. Daarmee is het record verbroken van de vorige regering onder Mariano Rajoy, toen gebeurde dat tien keer.
Vriendjespolitiek
Volgens voorzitter Jordi Solé van de Spaanse Federatie voor Verenigingen van Hogere Organen van het Burgerlijk Bestuur (Fedeca) heerst er in Spanje al 40 jaar een slechte politieke cultuur als het om de invulling van het ambtelijke apparaat gaat. “Er is sprake van een kolonisatie die geleid wordt door mensen van de eigen partij of door zelfgekozen vrienden die niet in dienst staan van het land, maar enkel handelen in eigenbelang”, aldus Solé.
Recordaantal ministeries onder coalitieregering
Op het moment dat de voormalige premier Rajoy aftrad en plaatsmaakte voor de huidige premier Sánchez waren er 656 hoge functionarissen in dienst, onder wie ministers, leidinggevende in het kabinet, directeurs-generaal et cetera. Een van de eerste veranderingen die de nieuw aangetreden premier doorvoerde, was een uitbreiding van het hoge ambtenarenapparaat, onder andere om de corruptieschandalen uit de regeerperiode van zijn voorganger nader te laten onderzoeken. In december 2018 steeg het aantal hoge functionarissen voor het eerst in de Spaanse geschiedenis boven de 700 (dat waren er 707). De daarna aangetreden nieuwe coalitieregering van de PSOE en Unidas Podemos brak een nieuw record met de creatie van liefst 22 ministeries en 732 hoge functionarissen in juni 2020 en 736 in december van dat jaar.
Normaal gesproken zou dat niet eens een heel spraakmakende ontwikkeling zijn, ware het niet dat 2020 een op z’n zachtst gezegd dramatisch jaar was voor de Spaanse economie. Volgens Eurostat was de toename van de werkloosheid in Spanje bijna drie keer groot als in de rest van Europa en concentreerde bijna 40 procent van de toegenomen werkloosheid in de Eurozone zich in Spanje.
Regering is niet open over salarissen hoge functionarissen
De kosten van de hoge ambtenaren overstijgen dit jaar de 50 miljoen euro. Het meeste geld wordt uitgegeven door het ministerie van Justitie (16,8 miljoen euro), het ministerie van Transport (7,33 miljoen euro) en het ministerie van het Presidentschap (2,7 miljoen euro). Het zuinigst zijn de ministeries van Gelijkheid (518.460 euro), Consumptie (450.320 euro) en Universiteiten (391.020 euro). Volgens Elespañol zijn deze bedragen echter bedrieglijk, omdat in werkelijkheid veel meer geld (volgens genoemde krant het dubbele of zelfs drievoudige) aan ambtenarensalarissen wordt uitgegeven. De regering van Sánchez zou de daadwerkelijke uitbetaling van bonussen aan hoge functionarissen buiten de officiële boeken houden.
Deze maand doet het Spaanse hooggerechtshof een uitspraak over de 35 directeurs-generaal die door de overheid niet volgens de gangbare wijze op hun positie zijn aangesteld.