Brussel heeft het verzoek van Puigdemont afgewezen; de keuze voor de portretten op de euromuntstukken ligt ‘bij de lidstaat die ze uitgeeft’. In zijn argumentatie wees Puigdemont erop dat de procureur van het Spaanse hooggerechtshof in november jl. het derde onderzoek tegen Juan Carlos aankondigde wegens zijn vermeende witwasactiviteiten. Volgens Puigdemont is dit voldoende reden om het gezicht van de koning van de munten te verwijderen.
Kop en munt
Euromunten hebben een gemeenschappelijke zijde en een nationale zijde. De gemeenschappelijke zijde is in alle EU-landen identiek en toont de waarde van de desbetreffende munt, de zogenaamde muntzijde. Elke lidstaat mag zelf bepalen welke symbolen en tekst op de nationale zijde, de zogenaamde kopzijde, van de euromunten geplaatst worden. Een keuze die niet jaarlijks herzien mag worden, dat is alleen toegestaan als er ook sprake is van een verandering van de gemeenschappelijke zijde. Wel mogen monarchieën bij een troonswisseling de nationale zijde aanpassen.
Ongepaste ontwerpen vermijden
‘Volgens Verordening (EU) nr. 729/2014 van de Europese Raad moeten ‘ongepaste’ ontwerpen aan de nationale kant van de euromunten worden vermeden, en kunnen de lidstaten bezwaar maken voordat de ontwerpen worden goedgekeurd’, aldus Puigdemont. Hij eist dat de beeltenis van de koning-emeritus wordt verwijderd.
Puigdemont, lid van het Europees Parlement (hetzelfde dat onlangs zijn diplomatieke onschendbaarheid afnam), zou kunnen worden berecht voor zijn bijdrage aan het referendum voor de Catalaanse onafhankelijkheid) pleit ervoor geen munten uit te geven die zijn geslagen met beeltenissen van levende persoonlijkheden. Ook dit voorstel is door het Europees Parlement is verworpen vanwege de bevoegdheid, die bij de lidstaten ligt. Die kunnen wel bezwaar maken tegen de schetsen van de nationale zijden van de munten voordat deze worden geslagen. De Raad moet vervolgens definitieve goedkeuring geven (artikel 10 van Verordening 729/2014) na de lidstaten te hebben gehoord.
‘Gewoonte’ in monarchieën
Als een lidstaat bezwaar aantekent, kan Europa overwegen de klacht te onderzoeken, maar dat kan niet als deze afkomstig is van een specifiek lid van het Europees Parlement of een specifieke fractie. En dat is nu het geval met de huidige aanvragers: Toni Comín, Carles Puigdemont en Clara Ponsatí. ‘Deze munten circuleren in de gehele eurozone en niet alleen in de lidstaat van uitgifte’, aldus de Europarlementariërs. Tot dusver heeft geen enkele lidstaat bezwaar gemaakt tegen de uitgifte van euromunten door Spanje ‘aangezien het in Europese monarchieën gebruikelijk is dat de nationale zijde het staatshoofd vertegenwoordigt.’
Felipe VI
Bovendien is sinds de troonsafstand van koning Juan Carlos I in 2014, zijn portret vervangen door dat van zijn zoon, koning Felipe VI. Dat betekent dat de munten met de afbeelding van Juan Carlos als ‘verouderd’ worden beschouwd wanneer zij in de loop der jaren zijn beschadigt en volgens de natuurlijke cyclus uit de circulatie zullen worden genomen.