Afgelopen decennia is het schoolvak godsdienst regelmatig onderwerp van politieke discussie geweest. Spaanse scholen zijn verplicht om godsdienst als keuzevak aan te bieden, maar de manier waarop ze dat doen varieert afhankelijk van de onderwijswet die op dat moment geldt. Van het aanpassen van de lesduur tot of het vak wel of niet meetelt voor het gemiddelde cijfer. Met elke nieuwe regeringspartij vinden er wijzigen plaats in de onderwijswet en daarmee ook godsdienstles op school.
Nieuw leerplan
De regering heeft weliswaar veel te zeggen over de randvoorwaarden van het vak, maar niet over de inhoud. De lesstof wordt al sinds 1995 bepaald door de Spaanse Bisschoppenconferentie. In navolging van de nieuwe onderwijswet presenteerden zij een concept-leerplan voor de komende jaren. In dit concept stellen ze nieuwe leerdoelen vast voor de leerlingen van de kleuterschool (infantil), het basisonderwijs (primaria) en het voortgezet onderwijs (ESO).
Opmerkelijk is dat in het nieuwe plan wordt weggebleven van de geloofsleer. Het is gericht op de persoonlijke ontwikkeling, die ze koppelen aan moderne en actuele thema’s. Zo is het plan geschreven vanuit een inclusief perspectief en is er aandacht voor duurzaam gedrag.
Persoonlijke ontwikkeling en sociale verantwoordelijkheid
De bisschoppen stellen voor dat vanaf het nieuwe schooljaar kleuters tijdens het vak affectieve leerdoelen behalen. ‘Jonge kinderen moeten hun persoonlijke identiteit kunnen ontdekken, ontwikkelen en tot uitdrukking weten te brengen’ is te lezen in het plan. `
Voor de kinderen op het basisonderwijs staat daarentegen in het nieuwe lesprogramma de sociale verantwoordelijkheid centraal. In het leerplan zijn nieuwe normen en waarden opgenomen die betrekking hebben op ‘een inclusieve samenleving, gezonde levensgewoonten en duurzame consumptie’.
Ook op het voortgezet onderwijs vormt sociale verantwoordelijkheid het uitgangspunt in het vak. Verschillende maatschappelijke problemen zoals uitsluiting, armoede, onrechtvaardigheid en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen worden in het nieuwe lesprogramma aangekaart en bespreekbaar gemaakt. Op deze manier willen ze ‘er voor zorgen dat soortgelijke situaties niet meer voorkomen en hopen daarmee het, in de evangelie nagestreefde, algemene welzijn te bereiken.’’
Minder studenten
Deze koerswijziging is niet voor niets ingezet. Afgelopen schooljaar volgde 60 procent van alle Spaanse leerlingen godsdienstles op school vergeleken met 63 procent het jaar ervoor. Hoewel de Spaanse Bisschoppenconferentie deze daling wijt aan de coronapandemie en de onzekerheid die de invoering van de nieuwe onderwijswet met zich meebracht, hopen ze met een progressiever leerplan het vak aantrekkelijker te maken. Het concept-leerplan is deze week ter consultatie openbaar gemaakt en zal later dit jaar definitief worden vastgesteld.