Het is niet de eerste keer dat 40DB de mening peilde onder de Spaanse bevolking over de huidige staatsvorm. Het bureau deed dit al eerder in oktober 2020, op een moment dat de monarchie roerige tijden beleefde. Aangezien deze situatie nog steeds voortduurt, werd besloten een tweede peiling te organiseren, een jaar na de publicatie van het eerste onderzoek.
De peiling is uitgevoerd tussen 22 september en 4 oktober 2021 aan de hand van 1000 enquêtes onder personen van 16 jaar en ouder die woonachtig zijn in Spanje. Het onderzoek werd gefinancierd via crowdfunding op initiatief van PMI.
Vertrouwen in monarchie neemt af
De uitkomst van de enquête toont een sterke gelijkenis met die van vorig jaar. Het draagvlak onder de Spaanse bevolking voor de monarchie wordt kleiner. En de eensgezindheid waarop een monarchie in theorie is gebaseerd staat in groot contrast met de enorme verdeeldheid die hierover nu in de praktijk onder de burgers heerst.
Koning of president als staatshoofd?
Als er een referendum over de staatsvorm zou worden gehouden, zegt 39,4% van de ondervraagden voor een republiek te kiezen, tegenover 31% die zegt de monarchie te blijven steunen. Waarbij wel moet worden aangetekend dat de resterende 30% zwevende kiezers deze uitkomst nog zou kunnen beïnvloeden.
Is een referendum noodzakelijk?
Daarnaast wordt in de enquête gevraagd naar de behoefte aan een referendum over de staatsvorm. In 2020 was 47,8% voorstander van zo’n referendum. Dit percentage daalde in 2021 naar 43,8%, maar behoudt daarmee wel de meerderheid. Want het percentage ondervraagden dat een referendum niet noodzakelijk vindt, blijft met 36,1% gelijk aan dat van vorig jaar. Het aantal zwevende kiezers is ten opzichte van vorig jaar met vier procent naar 20,1% gestegen.
Monarchie niet het meest populair
Verder geeft het rapport ook informatie over het beeld dat de Spaanse bevolking van de monarchie heeft en de mate van vertrouwen die zij hebben in het instituut. In een beoordelingsschaal van 1 op 10 komt de Kroon niet verder dan een 4,1. Zij moet het leger (6), justitie (4,8) en de media (4,5) boven zich dulden. De Kroon wordt echter wel betrouwbaarder gevonden dan instellingen zoals het parlement, de vakbonden of de katholieke kerk.
Als dit per leeftijdscategorie wordt bekeken, haalt de monarchie in de leeftijdsgroep 18 tot 44 jaar niet eens een 4. De leeftijdsgroep 45 tot 64 jaar beoordeelt de huidige staatsvorm met een 4,1 en de 65-plussers geven de monarchie een 4,8.
Monarch zorgt voor orde en politieke stabiliteit?
Ook wordt de deelnemers aan de enquête gevraagd wat zij vinden van de taken van de Kroon en haar huidige positie. Dit gebeurt aan de hand van de stelling “de monarchie zorgt voor orde en politieke stabiliteit’. Ten opzichte van vorig jaar heeft deze stelling echter nogal wat steun verloren. In 2021 daalde het percentage mensen dat van mening is dat de monarchie voor orde en politieke stabiliteit zorgt van 48% naar 42,6%. Het percentage mensen dat het hier niet mee eens is, steeg daarentegen met 4,5% naar 40,8%. Het aantal zwevende kiezers groeide van 15,6% in 2020 naar 16,6% in 2021.
‘Oubollig en ouderwets’
Tenslotte blijkt uit het onderzoek dat een toenemend aantal mensen de monarchie “oubollig en ouderwets” vindt. Maar liefst 53% deelt deze mening, tegenover 31,6% die het er niet mee eens is. In 2020 stond 47,9% van de ondervraagden achter deze uitspraak en was 36,6% het er niet mee eens.